TCDN - Nghị định 119/2018/NĐ-CP quy định từ 1/1/2020 tất cả các doanh nghiệp phải chuyển sang áp dụng hóa đơn điện tử (HĐĐT), trong khi Luật Quản lý thuế sửa đổi quy định áp dụng HĐĐT từ 1/7/2022, điều này khiến doanh nghiệp lúng túng việc thực hiện trong thời gian chuyển tiếp này.

Bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội tư vấn thuế Việt Nam (VTCA) cho rằng, Nghị định 119 có hiệu lực từ 1/11/2018, nhưng chưa thể thực hiện được do chưa có thông tư hướng dẫn. Sau khi lấy ý kiến cộng đồng doanh nghiệp, Bộ Tài chính đã chính thức ban hành Thông tư 68/2019/TT-BTC hướng dẫn chi tiết Nghị định 119/2018/NĐ-CP. Có thể nói, đây là vấn đề mới, phức tạp, liên quan đến cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin của cơ quan thuế, cũng như của các doanh nghiệp, vì vậy khi lấy ý kiến cũng có nhiều ý kiến khác nhau.

Trong quá trình soạn thảo, Ban soạn thảo cũng đã tiếp thu nhiều ý kiến để phù hợp với Nghị định 119/2018/NĐ-CP, cũng như điều kiện cụ thể của doanh nghiệp. Do đó, việc ban hành Thông tư có chậm hơn so với các thông tư khác. Tuy nhiên, hiện thông tư cũng đã được ban hành, không phải chờ đến các văn bản hướng dẫn về HĐĐT, chứng từ điện tử của Luật Quản lý thuế sửa đổi. Điều này sẽ giúp cho doanh nghiệp không phải chờ đợi, nghe ngóng xem khi nào có thể áp dụng HĐĐT.

Theo bà Cúc, không chỉ có doanh nghiệp, mà cả các đơn vị cung cấp dịch vụ cũng vướng mắc trong việc áp dụng HĐĐT. Cụ thể, khi lập HĐĐT thường xảy ra trường hợp ngày lập hóa đơn khác với ngày người  bán  ký số, ký điện tử. Theo hướng dẫn của Thông tư 68/2019/TT-BTC, thời điểm lập HĐĐT được xác định theo thời điểm người bán ký , ký  điện tử. Như vậy, vướng mắc về thời gian xuất HĐĐT đã được xử lý.

Thêm nữa, trong nội dung trên HĐĐT có các ký tự về số, đối với các HĐ của doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài lập;  ví dụ như các dấu chấm, dấu phẩy… Thông tư 68/2019/TT-BTC hướng dẫn, đó là mã ký hiệu ngoại tệ phải theo chuẩn mực quốc tế. Quy định này rõ ràng, tránh có những cách hiểu khác nhau.

Một điểm nữa trong nội dung HĐĐT, đó là xác định đối tượng áp dụng HĐĐT thông thường và đối tượng áp dụng HĐĐT có mã của cơ quan thuế. Thông tư 68/2019/TT-BTC đã hướng dẫn cụ thể trường hợp có rủi ro về thuế sẽ bắt buộc phải áp dụng HĐĐT có mã của cơ quan thuế.

Mặt khác, thông tư cũng hướng dẫn xác định rủi ro về thuế. Đó là doanh nghiệp có vốn chủ sở hữu dưới 15 tỷ, không chứng minh được quyền sở hữu tài sản hợp pháp (nhà máy, kho hàng, hầm mỏ…); doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực khai thác tài nguyên; có giao dịch qua ngân hàng có những hành vi đáng ngờ (có dấu hiệu rửa tiền); bỏ địa chỉ kinh doanh…

Đây là những tiêu chí rất cụ thể để xác định doanh nghiệp nào thuộc đối tượng rủi ro cao về thuế, từ đó cơ quan thuế sẽ thông báo cho doanh nghiệp sẽ phải sử dụng HĐĐT có mã của cơ quan thuế ngay từ đầu. Quy định này rất cụ thể, rõ ràng để các doanh nghiệp thực hiện, tránh những vướng mắc sau này.

Ngoài ra, với những HĐĐT không có chữ ký của người mua cũng được thông tư hướng dẫn rất cụ thể, được liệt kê hóa. Ví dụ, khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ cho người nước ngoài, hóa đơn điện nước… sẽ không cần chữ ký của người mua; hoặc trong nội dung HĐĐT đối với hoạt động xây dựng, lắp đặt  thực hiện theo từng phần, từng hạng mục công trình bàn giao; hoặc xây nhà để bán có thu tiền theo tiến độ  thì không cần phải ghi cụ thể giá trị công trình hoàn thành bàn giao trên hóa đơn.

Một nội dung khác trong thông tư đã giúp tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế, đó là trong trường hợp HĐĐT có sai sót như về địa chỉ, mặt hàng… nhưng không sai MST, người bán trao đổi với người mua để sửa đổi nội dung ghi trên hóa đơn, đồng thời thông báo cho cơ quan thuế trên hệ thống, không phải lập lại hóa đơn điều chỉnh như quy định trước đây.

Trường hợp ghi sai cả mã số thuế, thuế suất thì hai bên cũng trao đổi và thông báo với cơ quan thuế để hủy hóa đơn, lập lại hóa đơn mới… Có thể nói, việc xử lý hóa đơn có sai sót đối với HĐĐT được hướng dẫn cụ thể hơn trước đây rất nhiều, điều này vừa cải cách giảm thiểu thủ tục hành chính, nhưng cũng đảm bảo được tính chính xác của hóa đơn.

Phương thức và thời điểm chuyển dữ liệu hóa đơn điện tử đối với  người nộp thuế cũng được quy định cụ thể tại thông tư theo từng đối tượng rất rõ ràng: chuyển  theo bản tổng hợp cùng thwoif điểm nộp tờ khai thuế GTGT, chyển trực tiếp … đây là điều doanh nghiệp vẫn đang chờ hướng dẫn.

Lưu ý doanh nghiệp thời hiệu áp dụng HĐĐT, bà Cúc cho biết, theo Nghị định 119/2018/NĐ-CP, đến 1/11/2020 các doanh nghiệp phải chuyển sang sử dụng HĐĐT. Tuy nhiên, theo quy định của Luật Quản lý thuế sửa đổi (có hiệu lực từ 1/7/2020), thì điều khoản về HĐĐT, chứng từ điện tử được áp dụng từ ngày 1/1/2022.

Theo đó, một số doanh nghiệp đang có ý chờ đợi đến 1/1/2022 sẽ áp dụng HĐĐT. Thông tư 68/2019/TT-BTC cũng khẳng định lại thời hiệu, thời gian chuyển tiếp, phù hợp với Nghi định 119/2018/NĐ-CP, phù hợp với các Nghi quyết của Chính phủ. Ví dụ, đối với người nộp thuế thuộc các địa bàn có hạ tầng công nghệ thông tin tốt (Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, Đà Nẵng…) thì đẩy nhanh áp dụng HĐĐT tử trước 1/1/2020.

Thông tư 68/2019/TT-BTC (có hiệu lực 14/11/2019) cũng nêu cụ thể, sau ngày 14/11/2019 các quy định khác  hiện hành về hóa đơn theo Nghị định 51/2010/NĐ-CP, Nghị định 04/2014/NĐ-CP vẫn có hiệu lực thi hành. Nhưng đến 1/1/2020, tất cả các văn bản quy định về hóa đơn trước đây sẽ không còn hiệu lực, phải thực hiện theo Thông tư 68/2019/TT-BTC.