Thu thuế không đầy đủ đối với các HĐTM & DV xuyên biên giới

TCDN -

Việc không thể đánh thuế đầy đủ những gã khổng lồ công nghệ như Facebook, Google... đang là xu thế không thể chống lại, và Việt Nam không phải là nước duy nhất gặp tình trạng này.

Bất khả thi

Hiện doanh thu của Facebook trên toàn thế giới được điều hướng về trụ sở của hãng ở Dublin, Ireland. Theo số liệu năm 2015, hãng chuyển 4,83 tỷ euro doanh thu về Ireland nhưng chỉ đóng thuế 3,4 triệu euro, tương đương khoảng 0,08% doanh thu.

Tại Việt Nam, số lượng tài khoản sử dụng Facebook, Google đã đạt hơn 100 triệu, trong đó, Facebook đạt khoảng 70 triệu và Google đạt gần 40 triệu tài khoản. Điều đáng chú ý, thị trường trên internet của Việt Nam hầu như đang nằm hoàn toàn trong tay các công ty nước ngoài. Mạng xã hội nước ngoài chiếm 95%, các công cụ tìm kiếm là 98%; thương mại điện tử là 80%.

Bao trùm lên tất cả các lĩnh vực trên là khoản tiền “khổng lồ” thu được từ quảng cáo. Theo thống kê sơ bộ, hiện tiền quảng cáo các công ty nước ngoài điển hình là Facebook và YouTube chiếm tới 80% thị phần. Riêng số tiền quảng cáo hai công ty Facebook và YouTube năm 2017 thu được là 320 triệu USD.

PGS. TS Vũ Sỹ Cường, Học viện Tài chính cho biết, để có thể thực hiện được việc đánh thuế đối với các hoạt động thương mại và dịch vụ xuyên biên giới, cần xác định được hai yếu tố. Đó là giá trị sản phẩm bị đánh thuế và đối tượng bị đánh thuế.

Hàng hóa hữu hình có thể đánh thuế bởi có chi phí sản xuất, song hàng hoá vô hình như thông tin thì hoàn toàn khác, để tính toán được con số cụ thể vẫn đang là câu hỏi lớn.

Yếu tố thứ hai là xác định đối tượng để đánh thuế. Tham gia dịch vụ sẽ bao gồm người dùng, công ty cung cấp dịch vụ và đơn vị trung gian sở tại giữa công ty cung cấp dịch vụ và người dùng. Tuy nhiên, việc xác định đối tượng đánh thuế cũng khó thực hiện và phức tạp.

Bản chất của đánh thuế hiện tại là đánh thuế qua đơn vị cư trú, qua hàng hóa hữu dụng nhưng Facebook không có đơn vị cư trú tại Việt Nam, hàng hóa cũng không phải loại hiện hữu mà là thông tin. Người dùng không phải trả tiền cho người cung cấp dịch vụ. Họ là người thụ hưởng dịch vụ và cũng tham gia vào quá trình tạo ra giá trị khi họ vào facebook, tìm kiếm thông tin trên Google. Người cung cấp dịch vụ cũng không thu tiền từ người dùng mà từ nhà quảng cáo...

Một cách khác là đánh thuế đại diện các doanh nghiệp này tại Việt Nam. Điều này cũng gây tranh cãi vì các doanh nghiệp này cho rằng, họ chỉ thu hộ các công ty chủ tại nước ngoài. Vì vậy, để có thể thu thuế được doanh nghiệp là một thách thức, sự phối hợp phải diễn ra giữa nhiều quốc gia với nhau. Bên cạnh đó, việc xác định loại thuế để thu đối với hoạt động thương mại và dịch vụ xuyên biên giới cũng chưa rõ ràng.

Theo các chuyên gia, các doanh nghiệp trong nước có pháp nhân, phải nộp thuế thu nhập, nếu không thể thu thuế hoặc đánh thuế không đầy đủ những doanh nghiệp có hoạt động thương mại xuyên biên giới

sẽ tạo môi trường cạnh tranh không công bằng. Để xác định được loại thuế áp dụng cũng không dễ dàng do những dịch vụ này hoàn toàn mới và không có bất cứ căn cứ pháp lý nào quy định. Đây là bài toán khó không chỉ đối với Việt Nam mà còn ở nhiều quốc gia trên thế giới.

Như vậy, các hoạt động thương mại xuyên biên giới đang đặt ra nhiều thách thức cho các cơ quan thuế. Đó là sự thay đổi cơ bản về cách thức xác định giá trị, đối tượng chịu thuế, đối tượng đánh thuế.

Liên kết, hỗ trợ giữa các ngành

TS. Bùi Trinh, chuyên gia kinh tế nhận định, Grab, Facebook, Google, Netflix, Agoda, Booking. com... đang phát triển mạnh. Trong khi, cách thức quản lý thuế hiện chưa đáp ứng được đầy đủ và chính xác đối với loại hình kinh doanh bằng công nghệ, từ đó việc xác định doanh thu phát sinh tại Việt Nam của các doanh nghiệp này không hề dễ dàng, dẫn đến thất thu thuế là điều tất yếu. Chỉ riêng Facebook ước tính thu lợi hàng nghìn tỷ đồng từ thị trường Việt Nam. Nếu kiểm soát được thuế từ các dịch vụ này có thể đem tới nguồn thu lớn cho quốc gia. Do đó, dự thảo luật Quản lý thuế do Bộ Tài chính đang xây dựng cần tính đến sự liên kết, hỗ trợ giữa các ngành, không riêng mình ngành Thuế thực hiện được.

Việc đánh thuế dịch vụ xuyên biên giới là khó khăn, các quốc gia trên thế giới, cụ thể là Liên minh châu Âu cũng phải ngồi lại cùng nhau để tìm ra giải pháp. Do đó, Việt Nam cũng cần các giải pháp vĩ mô, có tầm nhìn dài hạn để thu thuế, đồng thời tạo môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch cho các doanh nghiệp.

Đồng quan điểm, PGS. TS Vũ Sỹ Cường nhấn mạnh, hiện nhiều nước trên thế giới cũng đang có những thay đổi trong chính sách thuế để thu được thuế từ những hoạt động dịch vụ khai thác sử dụng nền tảng mới của công nghệ như Singapore, Liên minh châu Âu (EU). EU đang xem xét xác định giá trị của mạng xã hội để đánh thuế (đánh thuế nguồn gốc phát sinh giá trị), đề ra các nguyên tắc đánh thuế mới và thảo luận giữa các quốc gia để phối hợp đánh thuế. Vì vậy, việc tiếp cận vấn đề trên của Việt Nam lúc này là chưa muộn.

Việc xem xét đánh thuế một hoạt động cần dựa trên việc hoạt động đó có phát sinh thu nhập hay không, có tạo ra sự thay đổi về hành vi của người tiêu dùng không và thu nhập có tới mức thu thuế hay không? Điều quan trọng là xác định ngưỡng để đánh thuế phù hợp, tránh gây tâm lý “nản” cho các startup, bởi nếu đánh thuế quá lớn có thể các doanh nghiệp này sẽ buông không muốn đầu tư.

Ngoài ra, không nên lo lắng về chuyện sợ đánh thuế cao mà các doanh nghiệp lớn như Amazon, Alibaba, Ebay.... không vào Việt Nam. Bởi thuế không phải là yếu tố rào cản lớn, tại Việt Nam thuế thu nhập hiện tương đối thấp. Hơn nữa, khi xác định được mức thuế phù hợp với các hoạt động thương mại và dịch vụ xuyên biên giới, việc đánh thuế có căn cứ rõ ràng, minh bạch, nên dù có thể cao hơn các hoạt động khác các doanh nghiệp trên nếu nhìn thấy lợi nhuận tốt, vẫn chấp nhận vào thị trường Việt Nam.

Phương Dung - Tạp chí TCDN số 1+2/2019

Bạn đang đọc bài viết Thu thuế không đầy đủ đối với các HĐTM & DV xuyên biên giới tại chuyên mục Thuế & cuộc sống của Tạp chí Tài chính doanh nghiệp. Liên hệ cung cấp thông tin và gửi tin bài cộng tác:

email: [email protected], hotline: 086 508 6899

Tag:

12540 thu thuế không đầy đủ đối với các hĐtm & dv xuyên biên giới;4599 thu thuế;12541 doanh nghiệp nước ngoài;12542 hoạt động thương mại;3309 dịch vụ;12543 xuyên biên giới;1620 thuế;12544 đánh thuế