TCDN - Từ ngày 1/1, thuế khoán chính thức được xóa bỏ, khoảng 5,2 triệu hộ kinh doanh trên cả nước chuyển sang cơ chế tự kê khai, tự nộp thuế theo doanh thu thực tế. Chủ trương nhằm tăng tính công bằng và hiệu quả quản lý nhưng cần hướng dẫn rõ ràng, cách tính đơn giản để hộ kinh doanh yên tâm thực hiện.

Hộ kinh doanh còn lúng túng

Bà Hoàng Thị X - một chủ hộ kinh doanh tại chợ Gia Quất, Hà Nội doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm - ngưỡng dự kiến được lựa chọn nộp thuế TNCN theo thu nhập tính thuế hoặc theo tỷ lệ % trên phần doanh thu vượt 500 triệu đồng, với mức 0,5%; 1%; 1,5%; 2% hoặc 5% tùy ngành nghề.

Tuy nhiên, bà X bày tỏ băn khoăn về cách xác định doanh thu trong thực tế, khi hoạt động buôn bán diễn ra nhỏ lẻ, giá bán không cố định; người mua thanh toán bằng nhiều hình thức như tiền mặt, chuyển khoản, thậm chí ghi nợ. Ngoài ra, còn phát sinh hàng hóa hư hỏng, phải loại bỏ. Vì vậy, bà mong muốn cơ quan thuế có cách tính thuế thuận tiện, hợp lý, dễ thực hiện đối với người bán hàng.

Bà X cùng với hàng triệu hộ kinh doanh sẽ chính thức bỏ nộp thuế theo phương pháp khoán từ ngày mai (1/1/2025). Thế nhưng tới thời điểm này, Nghị định quy định khai, tính thuế, khấu trừ thuế, nộp thuế, sử dụng hóa đơn điện tử của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh chưa được ban hành khiến họ lúng túng, băn khoăn trước chính sách thuế mới.

Bên cạnh đó, bà Trần Thị Yến, chủ một sạp tạp hóa tại Hoàng Mai, Hà Nội, cho biết việc chuyển sang phương thức tính thuế mới là cần thiết để đảm bảo minh bạch, công bằng giữa các hộ kinh doanh. Tuy nhiên, bà lo ngại khả năng đáp ứng các yêu cầu về sổ sách, hóa đơn điện tử, nhất là với những hộ buôn bán nhỏ, quen làm ăn theo kinh nghiệm, ít tiếp cận công nghệ. “Nếu bắt buộc áp dụng đồng loạt, cơ quan thuế cần có hướng dẫn cụ thể, đơn giản và có lộ trình phù hợp, tránh gây xáo trộn hoạt động kinh doanh”, bà Y kiến nghị.

Ủng hộ việc xóa bỏ thuế khoán, bà Nguyễn Thanh Ngọc (chủ quán cà phê trên phố Tam Khương, Hà Nội) cho rằng, cần phải thực hiện công bằng. Theo bà, những hộ thuê mặt bằng kinh doanh đã phải chi trả đầy đủ tiền thuê nhà, chi phí vận hành và sẵn sàng nộp thuế khi có lãi. Trong khi đó, nhiều hộ bán hàng vỉa hè có doanh thu thực tế không hề thấp, thậm chí có trường hợp còn cao hơn các cửa hàng thuê mặt bằng, nhưng việc quản lý và nghĩa vụ thuế lại chưa tương xứng. “Vấn đề là phải có cách quản lý công bằng để những hộ thuê cửa hàng yên tâm làm ăn”, bà Ngọc nhấn mạnh.

Cần hỗ trợ sát thực tế hộ kinh doanh

Tại Hội nghị trực tuyến cơ quan thuế toàn quốc về triển khai công tác quản lý thuế đối với hộ kinh doanh sau khi bỏ phương thức thuế khoán diễn ra hôm 29/12, Phó cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn cho biết, qua kết quả triển khai trong giai đoạn 60 ngày cao điểm, có thể khẳng định, chiến dịch đã nhận được sự quan tâm của toàn xã hội, vì vậy cơ quan thuế các cấp cần tiếp tục tăng cường triển khai tạo được sự đồng thuận của xã hội, của người nộp thuế, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh thì trách nhiệm của cơ quan thuế ngày càng cao.

Theo ông Sơn, trong triển khai 60 ngày cao điểm thì vẫn còn có hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh còn nên lo lắng về việc sử dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền, xử lý hàng tồn kho, bị truy thu, xử phạt, sử dụng công nghệ đối với hộ kinh doanh lớn tuổi,… Vì vậy, công chức thuế cần nỗ lực, quyết tâm hơn nữa và có trách nhiệm hơn nữa, đổi mới hơn về phương thức tuyên truyền và hỗ trợ người nộp thuế không còn lo lắng, khai đúng, khai đủ,…

Tại hội nghị, cơ quan thuế các cấp bày tỏ mong muốn Cục Thuế sớm trình các cấp có thẩm quyền để sớm ban hành Nghị định và Thông tư hướng dẫn quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, các định hướng chính sách thuế và chính sách quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, từ đó có căn cứ để cơ quan thuế triển khai đồng bộ trong thực tiễn.

Ông Mai Sơn lưu ý, trong thời gian tới, bên cạnh việc tiếp tục đổi mới về công tác quản lý, hiện đại hóa về năng lực quản lý, nâng cao chất lượng cán bộ… cơ quan thuế các cấp tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền và hỗ trợ sát thực tế hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh để công tác chuyển đổi thực chất, hiệu quả.

Theo Dự thảo Nghị định quy định khai, tính thuế, khấu trừ thuế, nộp thuế, sử dụng hóa đơn điện tử của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh Bộ Tài chính đề xuất hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu năm từ 500 triệu đồng trở lên, thuế TNCN được xác định theo thu nhập tính thuế (doanh thu trừ chi phí hợp lệ) nhân với thuế suất 15%, 17% hoặc 20% tùy theo mức doanh thu. Riêng nhóm có doanh thu trên 500 triệu đến 3 tỷ đồng được lựa chọn nộp thuế theo thu nhập tính thuế hoặc theo tỷ lệ % trên phần doanh thu vượt 500 triệu đồng, với mức 0,5%; 1%; 1,5%; 2% hoặc 5% tùy ngành nghề.

Hoạt động cho thuê bất động sản (trừ lưu trú) áp dụng thuế suất 5% trên phần doanh thu vượt 500 triệu đồng, không áp dụng phương pháp tính thuế theo thu nhập.

Phương pháp tính thuế được áp dụng ổn định trong thời gian 2 năm liên tiếp kể từ năm đầu tiên áp dụng. Trường hợp hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu năm trên 500 triệu đến 03 tỷ đồng đang áp dụng phương pháp tính thuế TNCN theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu theo nếu trong hai năm liên tục tự xác định hoặc cơ quan thuế có dữ liệu xác định hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu thực tế trên 3 tỷ đồng thì từ năm tiếp theo phải thực hiện chuyển sang phương pháp tính thuế TNCN trên thu nhập tính thuế (Doanh thu – chi phí) nhân thuế suất.

Doanh thu làm căn cứ tính thuế là toàn bộ tiền bán hàng, cung cấp dịch vụ mà hộ, cá nhân kinh doanh được hưởng, không phân biệt đã thu hay chưa thu được tiền và không bao gồm thuế VAT. Đối với cho thuê tài sản, doanh thu tính thuế là số tiền bên thuê phải trả từng kỳ theo kỳ hoặc theo hợp đồng trả trước cho nhiều năm.

Bài 2: Xóa bỏ thuế khoán, chuyển sang kê khai, hộ kinh doanh cần làm gì?