Đầu tư sai, đẩy giá, người làm sai phải đền bù
TCDN -
Trong cổ phần hóa (CPH), thoái vốn nhà nước, điều quan trọng nhất là phải đảm bảo nguyên tắc đúng pháp luật, công khai, minh bạch. Nghĩa là nếu đầu tư sai, đẩy giá từ 10 đồng lên 20 đồng, người làm sai phải đền bù...
Chính phủ, Bộ Tài chính đã đề ra nhiều giải pháp quyết liệt để đẩy nhanh tiến độ CPH, thoái vốn nhà nước, tuy nhiên tình trạng chậm trễ vẫn tái diễn. Theo ông, đâu là vấn đề căn cơ nhất?Việc chậm trễ CPH DNNN có lý do khách quan, như doanh nghiệp quy mô lớn, quản lý nhiều tài sản nhà nước, nhất là đất đai. Do quy mô lớn nên tồn tại tài chính phức tạp. Thí dụ, Agribank có hệ thống trải dài khắp cả nước, dù đã khởi động 1,5 năm nhưng phương án sử dụng đất chưa hoàn thành theo quy định nên chưa CPH được.
Hay việc chậm CPH MobiFone vì những tồn tại phải xử lý trong thương vụ mua cổ phần của AVG. Nhưng trong khách quan cũng có chủ quan do con người làm sai. Theo quy định, phương án sắp xếp sử dụng đất đai do địa phương phê duyệt kế hoạch, mục đích sử dụng đất, nếu địa phương không quyết liệt, sẽ làm chậm doanh nghiệp CPH.
Về lý do tiến độ thực hiện thoái vốn diễn ra chậm do các doanh nghiệp có khoản đầu tư còn lúng túng khi thoái vốn. Thí dụ, dự án bất động sản thua lỗ nên thoái không dễ. Điển hình Nhà máy Bột giấy Phương Nam của Tổng công ty Giấy đấu giá 3 - 4 lần không có nhà đầu tư mua.
Tương tự, Tổng công ty Thép muốn thoái vốn ở dự án Nhà máy Gang thép Thái Nguyên giai đoạn 2, phải xử lý tranh chấp pháp lý giữa nhà thầu, chủ đầu tư. Những vấn đề này mang tính khách quan, không thể xử lý một sớm một chiều.
Những vướng mắc này sẽ được xử lý theo hướng nào?
Trong bán cổ phần, thoái vốn, điều quan trọng nhất việc bán phải đảm bảo nguyên tắc đúng pháp luật, công khai, minh bạch. Nghĩa là nếu đầu tư sai, đẩy giá từ 10 đồng lên 20 đồng, khi đó người làm sai phải đền bù. Còn công khai, minh bạch là để thị trường định giá, trả giá.
Thí dụ, Nhà máy Bột giấy Phương Nam yêu cầu bán 1.000 tỷ đồng sẽ rất khó, vì dự án chưa đi vào hoạt động. Nhiều doanh nghiệp, địa phương kêu vướng khi thực hiện, nhưng thông tư hướng dẫn đã quy định cụ thể, khi họ rà soát lại hóa ra không vướng. Một số bộ, ngành, địa phương thoái vốn chậm tập trung vào doanh nghiệp có đất đai nhiều như Bộ Xây dựng, Bắc Giang, Hải Phòng...
Hay việc tiền thoái vốn Tổng công ty Rượu - Bia - Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) được hơn 109.000 tỷ đồng, cơ bản dành gần 80% chuyển sang cho cân đối ngân sách để đầu tư xây dựng cơ bản. Quốc hội đã duyệt nguồn thu từ CPH, thoái vốn 250.000 tỷ đồng. Do vậy, năm 2019 phải quyết liệt thoái vốn, CPH, ít nhất làm được một nửa kế hoạch mới đảm bảo nguồn cho năm 2020. Điều đó sẽ tạo áp lực đáng kể cho việc CPH, thoái vốn của các bộ, ngành, địa phương.
Bên cạnh việc tiến độ CPH, thoái vốn nhà nước chậm, không ít doanh nghiệp chậm niêm yết làm ảnh hưởng tính công khai, minh bạch của thị trường, giải pháp cho vấn đề này ra sao?
Chúng tôi đã rà soát và thấy rằng nhiều doanh nghiệp CPH xong không đủ điều kiện niêm yết, nhưng theo quy định vẫn bắt buộc phải lên sàn đăng ký giao dịch chứng khoán của công ty đại chúng chưa niêm yết (UPCoM).
Sở dĩ vừa qua việc chậm lên sàn do quy định ban hành chưa chặt chẽ. Để khắc phục, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 13/2019/TT-BTC (sửa đổi, bổ sung quy định hiện hành về đăng ký giao dịch chứng khoán trên UPCoM) quy định rõ về vấn đề này.
Theo đó, doanh nghiệp khi CPH coi như công ty đại chúng, phải lên UPCoM, còn đủ điều kiện niêm yết tuân thủ theo Luật Chứng khoán. Lên UPCoM sẽ đốc thúc để doanh nghiệp đáp ứng các điều kiện niêm yết.
Cục Tài chính doanh nghiệp sẽ cùng với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước phối hợp các bộ, ngành rà soát doanh nghiệp và đôn đốc doanh nghiệp sau CPH phải gắn với niêm yết. Khi niêm yết có thị trường, việc định giá cũng dễ hơn, thoái vốn có giá tham khảo, tránh được tình trạng đưa ra giá khởi điểm cao hay thấp. Kinh nghiệm cho thấy nếu không có biện pháp hành chính doanh nghiệp còn né, không muốn lên sàn.
Trước đây nguyên tắc là quyết toán CPH, sau đó bàn giao về Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC), nhưng quy trình này sẽ chậm. Vì vậy, gần đây áp dụng cách chuyển về SCIC để ủy ban tiếp tục xử lý. Như vốn nhà nước ở Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) bàn giao SCIC, tiến độ chốt sổ để quyết toán nhanh hơn.
Khi quyết toán có nhiều vấn đề phải xử lý và xử lý được là tăng thêm vốn cho Nhà nước (như với trường hợp của Vinatex về SCIC ngân sách tăng thu thêm 1.000 tỷ đồng từ di dời trụ sở…). SCIC là doanh nghiệp có đủ kinh nghiệm, bộ máy, quy trình và công cụ để thực hiện việc đó, và do là doanh nghiệp nên tính chịu trách nhiệm của SCIC hơn hẳn các bộ, ngành, vì thế các quyết định đưa ra nhanh hơn.
Hà Linh - Tạp chí TCDN số 4/2019
Bạn đang đọc bài viết
Đầu tư sai, đẩy giá, người làm sai phải đền bù tại chuyên mục
Tài chính
của Tạp chí Tài chính doanh nghiệp. Liên hệ cung cấp thông tin và gửi tin bài cộng tác:
email: [email protected], hotline: 086 508 6899
Tag:
