TCDN - Mặc dù nổi tiếng với chính sách đánh thuế cao và tôn trọng bình đẳng xã hội, gần đây Thuỵ Điển lại chứng kiến sự bùng nổ của giới siêu giàu.

Ở biệt thự trên vách đá ở đảo Lidingo, doanh nhân Konrad Bergstrom khoe hầm rượu 3.000 chai. Bên ngoài, biệt thự của ông có bể bơi, phòng gym với nội thất bọc da tuần lộc và một hộp đêm mini.

Đây là một trong những khu dân cư giàu nhất Thụy Điển, cách trung tâm thủ đô Stockholm chưa đầy 30 phút lái xe, với nhiều biệt thự lớn, từ villa gỗ đến những căn tối giản nhiều kính.

"Nhiều bạn bè của tôi hoạt động trong giới âm nhạc, nên tôi thường bật nhạc nghe thường xuyên", Bergstrom, đồng sáng lập một doanh nghiệp tai nghe và loa, nói. Biệt thự ở Lidingo là một trong 4 bất động sản mà ông sở hữu ở Thụy Điển và Tây Ban Nha.

Số người thuộc giới siêu giàu tăng nhanh

Dù cuộc sống của Bergstrom có thể không quá hào nhoáng đối với một doanh nhân thành đạt, điều khiến giới quan sát ngạc nhiên là số lượng người thuộc giới siêu giàu như ông đang tăng lên nhanh chóng tại Thụy Điển, quốc gia nổi tiếng với chính sách đánh thuế cao để xây dựng hệ thống phúc lợi mạnh mẽ, đảm bảo công bằng xã hội cho người dân.

Trong ba thập kỷ qua, số lượng người trong giới siêu giàu ở Thuỵ Điển đã bùng nổ. Năm 1996, Thụy Điển chỉ có 28 người có tài sản ròng trên 91 triệu USD, hầu hết xuất thân từ các gia tộc giàu. Năm 2021, con số này tăng lên 542, sở hữu khối tài sản tương đương 70% GPD quốc gia.

Hiện nay quốc gia có 10 triệu dân là một trong những nước có tỷ lệ tỷ phú cao nhất thế giới. Thuỵ Điển có 43 tỷ phú, tương đương 4 tỷ phú trên một triệu người, gấp đôi so với tỷ lệ ở Mỹ.

Hàng loạt nguyên nhân

Lĩnh vực công nghệ phát triển rất mạnh là một trong những lý do khiến số lượng người trong giới siêu giàu ở Thụy Điển bùng nổ. Quốc gia này được mệnh danh là "Thung lũng Silicon của châu Âu", sản sinh khoảng 40 startup kỳ lân trị giá hơn một tỷ USD trong 20 năm qua.

Skype, Spotify đều ra đời tại Thụy Điển. Những câu chuyện khởi nghiệp sáng tạo ở quốc gia Bắc Âu cũng nổi tiếng những năm gần đây.

Tại khối văn phòng công nghệ cao Epicenter, doanh nhân kỳ cựu Ola Ahlvarsson giải thích rằng sự thành công của giới khởi nghiệp công nghệ xuất phát từ chính sách giảm thuế cho máy tính gia đình ở Thụy Điển từ những năm 1990. Chính sách ấy đã giúp "kết nối người dân nhanh hơn nhiều so với các nước khác".

Là nhà khởi nghiệp lâu năm, ông Ahlvarsson cũng chỉ ra vai trò của văn hóa cộng tác, hợp tác trong môi trường startup ở Thụy Điển góp phần tạo dựng nên thành công của họ. Các doanh nhân thành đạt ở Thụy Điển thường trở thành hình mẫu cho các thế hệ startup kế cận, đồng thời cũng đầu tư vào họ.

Diện tích lớn cũng khiến Thụy Điển trở thành thị trường thử nghiệm hiệu quả. "Doanh nghiệp có thể thử nghiệm mọi chiến lược ở đây với chi phí rẻ, ít rủi ro", Ahlvarsoon, đồng sáng lập Epicenter, nói.

Andreas Cervenka, nhà báo tại Aftonbldet, một trong những tờ báo lớn nhất Thụy Điển, lại nhấn mạnh vào hiệu quả của chính sách tiền tệ. Thụy Điển duy trì lãi suất rất thấp từ đầu những năm 2010 cho đến vài năm trước. Lãi suất vay thấp khiến người Thụy Điển dư tiền mặt để chọn đầu tư bất động sản hoặc đầu tư mạo hiểm vào các startup công nghệ. Kết quả là nhiều start up tăng giá trị theo thời gian.

"Giá trị tài sản tăng cao trong nhiều năm qua là một trong những yếu tố chính khiến số lượng tỷ phú bùng nổ ở Thụy Điển", nhà báo Cervenka nhận định.

Dù nhóm thu nhập cao nhất ở Thụy Điển bị đánh thuế tới hơn 50% thu nhập cá nhân, một trong những tỷ lệ cao nhất châu Âu, chính phủ nước này gần đây đã điều chỉnh một số sắc thuế có lợi cho người giàu.

Năm 2000, chính phủ bãi bỏ thuế tài sản, thuế thừa kế, điều chỉnh thuế áp lên đầu tư chứng khoán và các khoản thu từ hoạt động đầu tư của cổ đông thấp hơn nhiều so với thuế thu nhập từ lương. Thuế doanh nghiệp cũng giảm từ 30% trong những năm 1990 xuống khoảng 20%, thấp hơn một chút so với mức trung bình của châu Âu.

"Loạt chính sách này khiến các tỷ phú đổ không muốn rời khỏi Thụy Điển. Trên thực tế, một số tỷ phú còn chuyển tới đây", nhà báo Cervenka nói.

Theo nghiên cứu gần đây của Đại học Orebro, hình ảnh truyền thông của các tỷ phú Thụy Điển chủ yếu tích cực.

"Chừng nào những người siêu giàu nước này còn là hiện thân của lý tưởng tân tự do, tình trạng bất bình đẳng đằng do chênh lệch giàu nghèo sẽ không bị soi xét", Axel Vikstrom, chuyên gia Đại học Orebo, nhận định.

Nhà báo Cervenka nhấn mạnh rằng tranh luận về đánh thuế giới siêu giàu ở Thụy Điển không gay gắt như ở nhiều nước phương Tây khác.

"Nhiều người sẽ nghĩ rằng đây phải là vấn đề được quan tâm hàng đầu sau nhiều thập kỷ phát triển kinh tế theo chính sách công bằng xã hội. Nhưng trên thực tế, người Thụy Điển ngày càng có tâm lý 'người thắng có tất'", ông Cervenka nhận xét.