TCDN - Kiểm toán Nhà nước chỉ ra nhiều bệnh viện như Bệnh viện K, Bệnh viện Đa khoa Thái Nguyên, Bệnh viện Chợ Rẫy, Đại học Y Hà Nội... có giá dịch vụ y tế theo máy liên danh liên kết thu cao, thời gian thu vốn nhanh (ngắn hơn thời gian ký hợp đồng LDLK) làm ảnh hưởng đến lợi ích của người bệnh.

Theo Kiểm toán Nhà nước, các bệnh viện được quyền liên doanh liên kết với đối tác nước ngoài để đầu tư trang thiết bị và thực hiện khám, chữa bệnh. Đây là cách thu hút tương đối mạnh mẽ và hiệu quả nguồn lực từ bên ngoài để khắc phụ tình trạng thiếu trang thiết bị y tế trong xu thế giảm bớt sự phụ thuộc vào ngân sách nhà nước cấp.

Trên thực tế việc thực hiện liên doanh liên kết máy móc lại chủ yếu vì tính chất thương mại, vì mục đích lợi nhuận đã đẩy giá khám, chữa bệnh lên cao.

Ngoài ra, cộng với sự thiếu kiểm soát hợp lý của cấp có thẩm quyền, các văn bản, quy định cho hoạt động không đầy đủ nên thực tế tại nhiều bệnh viện công lập còn tồn tại cơ chế liên doanh liên kết chưa rõ ràng, minh bạch; thời gian liên kết dài hơn nhiều so với thời gian khấu hao máy móc thiết bị tham gia liên doanh, liên kết gây bất lợi cho bệnh viện; còn tình trạng đưa máy móc thiết bị tham gia liên doanh liên kết sử dụng hoá chất độc quyền do chính mình cung cấp gây phụ thuộc vào nguồn cung và giá thành hoá chất làm giảm hiệu quả của cơ chế tự chủ trong hoạt động liên kết. 

Báo cáo kết quả của kiểm toán giai đoạn 2016 -2018, giá dịch vụ y tế theo máy liên doanh liên kết  thu cao, thời gian thu vốn nhanh (ngắn hơn thời gian ký hợp đồng LDLK) làm ảnh hưởng đến lợi ích của người bệnh.

Một số máy liên doanh liên kết xác định tỉ lệ phân chia thu nhập không đầy đủ theo tính toán, hợp đồng không quy định việc điều chỉnh tỉ lệ và không thực hiện hiện đàm phán lại với các đối tác khi số ca dịch vụ y tế đi kèm tăng cao so với dự kiến, chưa tính đủ chi phí thực tế phát sinh dẫn đến phần lớn các đối tác đã thu hồi tiền đầu tư sau 01 đến 4 năm thực hiện khi thời gian hợp tác là 6 -10 năm.

Bệnh viện K: Máy PKI-CT – thời gian thu hồi 6 – 8 năm nhưng thời gian hợp tác đến 10 năm; Máy CT – scanner thời gian thu hồi 4 năm nhưng thời gian hợp tác là 10 năm.

Bệnh viện Chợ Rẫy: Hệ thống phẫu thuật Gamma knife thời gian thu hồi là 4,8 năm nhưng thời gian hợp tác đến 8 năm, máy MRI 1.5T thời gian thu hồi 2,4 năm nhưng thời gian hợp tác đến 6 năm. 

Bệnh viện Chợ Rẫy còn có hình thức liên danh, trong đó phía bệnh viện đóng góp bằng gía trị thương hiệu, tuy nhiên, hiện chưa có văn bản cụ thể quy định hướng dẫn về nguyên tắc xác định giá trị thương hiệu cho thống nhất. 

Bệnh viện đa khoa Thái Nguyên: Máy chụp cắt lớp vi tính  CT – Scanner 16 lát cắt  thời gian thu hồi là 1,8 năm nhưng thời gian hợp tác đến 7 năm.

Giá trị máy trên tờ khai báo hải quan còn tẩy xoá; hợp đồng đặt mua máy không ghi rõ năm sản xuất, không ghi giá trị máy, không đầy đủ hồ sơ chứng minh giá trị máy, tình trạng máy mới 100%, chứng nhận chất lượng xuất xứ.

Bệnh viện Bạch Mai: Liên kết với Công ty TNHH Công nghệ y tế Hà Nội: Máy chụp CT3 đặt tại Khoa thần kinh. Chênh lệch thu chi sau 17 tháng bằng 2,2 lần giá trị máy, máy CT 32 đặt tại Khoa khám bệnh, sau 1 năm chênh lệch thu chi bằng 3 lần giá trị máy.

Tại bệnh viện Thống nhất máy chụp cắt lớp vi tính xoắn ốc, đa dây đầu dò CT Scannner 64-128 lát. Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức: máy PET/CT, máy C/ARM 1… Máy LDLK đã hết khấu hao nhưng vẫn thực hiện LDLK, chưa thực hiện kiểm định chất lượng máy và chưa đàm phán lại tỷ lệ phân chia. 

Tại Đại học Y Hà Nội chưa chủ động sử dụng nguồn quỹ hiện có để trang bị các TTHYT có giá trị nhỏ, sử dụng công nghệ, kỹ thuật thông thường để phục vụ cho công tác khám chữa bệnh mà vẫn  thực hiện dưới hình thức xã hội hoá, LDLK với thời gian từ 5-10 năm và thu với giá cao hơn quy định, làm tăng chi phí KCB của người bệnh và phải phân chia doanh thu lợi nhuận cho đối tác.

Trả lời trước Quốc hội hôm 10/11, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho biết, thời gian qua, tình trạng vi phạm pháp luật trong đấu thầu mua sắm thiết bị y tế diễn ra rất phức tạp, nhất là vụ xảy ra tại các bệnh viện lớn đã được lực lượng công an phát hiện, khởi tố và điều tra.

Đặc biệt, ông Lâm cho rằng, qua các vụ việc, có dư luận cho rằng các vi phạm do cơ chế, lỗi hệ thống nhưng "chúng tôi khẳng định không phải do các lỗi này mà đều có việc lợi dụng tình hình khó khăn, lách luật để có vi phạm. Những vi phạm về hình sự rất đáng xử lý.

Trước khi xử lý hình sự, đối với cơ quan điều tra, chúng tôi đều có yêu cầu cá thể hóa trách nhiệm cá nhân trong từng vụ việc. Đồng thời phải chứng minh được yếu tố tư lợi, tham ô, trục lợi thì mới xử lý".