TCDN - Tại họp báo triển khai nhiệm vụ ngân hàng năm 2024 sáng 3/1, Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú cho biết, mặt bằng lãi suất hiện nay đã về mức thấp nhất trong vòng 20 năm trở lại đây.

Năm 2023, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã 4 lần điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành, với mức giảm 0,5 - 2%/năm trong bối cảnh lãi suất thế giới tiếp tục tăng và neo ở mức cao, tạo điều kiện để giảm mặt bằng lãi suất cho vay của thị trường; các tổ chức tín dụng cũng được chỉ đạo tiết giảm chi phí và áp dụng đồng bộ các biện pháp giảm mặt bằng lãi suất cho vay. Đến nay, lãi suất tiền gửi và cho vay mới của các ngân hàng thương mại đã giảm khoảng hơn 2,0%/năm so với cuối năm 2022.

Theo NHNN, đến cuối năm 2023, lãi suất VND qua đêm trên thị trường liên ngân hàng ở mức 0,2%-0,5%/năm.  Lãi suất huy động mới bình quân của toàn hệ thống là 3,5%/năm. Lãi suất bình quân cho vay mới là  6,7%/năm. Riêng lãi suất cho vay thuộc các lĩnh vực ưu tiên theo quy định của Chính phủ chỉ còn dưới 4%/năm.

"Lãi suất giảm về mức thấp nhất trong 20 năm vừa qua. Nhiều ngân hàng thương mại nói lãi suất không thể thấp hơn được nữa. Tinh thần chỉ đạo của NHNN là các ngân hàng vẫn tích cực tiết kiệm chi phí để lấy cơ sở hỗ trợ nền kinh tế. Về mặt điều hành, NHNN không đặt vấn đề tăng lãi suất trong năm 2024. Ngoài ra, điều hành lãi suất còn phải dựa trên diễn biến kinh tế thế giới và các cân đối vĩ mô lớn" - Phó Thống đốc Đào Minh Tú nói.

Nhận định kinh tế năm 2024 còn nhiều khó khăn nên NHNN dự kiến kéo dài chính sách giãn, hoãn nợ cho người dân và doanh nghiệp theo Thông tư 02 trong năm 2024.

"Nhiều cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp như giãn, hoãn nợ…rất có ý nghĩa cho cả ngân hàng thương mại lẫn doanh nghiệp, khách hàng vay vốn. Nếu đến 30/6/2024, nền kinh tế, doanh nghiệp vẫn cần chính sách giãn hoãn nợ thì chúng tôi sẽ kéo dài thời hạn thực hiện Thông tư 02", ông Tú cho biết.

Lãnh đạo NHNN nhấn mạnh thêm rằng nhà điều hành sẽ  cân đối để một mặt khơi thông dòng vốn cho nền kinh tế nhưng cũng đảm bảo nợ xấu được phản ánh khách quan, tránh nợ xấu âm ỉ trong nền kinh tế.

Cho năm 2024, bên cạnh việc điều hành hiệu quả lãi suất, tỷ giá và tăng trưởng tín dụng, Ngân hàng nhà nước sẽ quyết liệt hơn trong xử lý ngân hàng yếu kém. 

Theo ông Đào Minh Tú, đến nay hệ thống ngân hàng được đảm bảo an toàn. Tất cả các ngân hàng 0 đồng, ngân hàng SCB đang hoạt động ổn định.

Riêng trường hợp SCB, ông Tú cho biết đây là lần đầu tiên có ngân hàng yếu kém quy mô lớn. Do đó, NHNN sẽ xử lý từng bước.

"Bước đầu chúng tôi đảm bảo quyền lợi của người gửi tiền, duy trì hoạt động ổn định của ngân hàng. Lộ trình năm 2024 sẽ quyết liệt hơn trong xử lý ngân hàng yếu kém", ông Tú nói.

Nguyên nhân lãi suất cho vay giảm chậm hơn lãi suất huy động

Ông Phạm Chí Quang - Vụ trưởng Vụ chính sách tiền tệ (NHNN) cho biết, trong thời gian qua, mặt bằng lãi suất huy động giảm nhanh chóng, hiện tại bình quân lãi suất huy động tại các giao dịch mới phát sinh chỉ ở mức 3,9%/năm. 80% nguồn vốn của các ngân hàng thương mại hiện nay đến từ ngắn hạn, 20% đến từ trung và dài hạn. Trong khi đó, trên 50% dư nợ tín dụng do trung và dài hạn. 

“Dù lãi suất huy động tại các ngân hàng thương mại có xu hướng giảm trong thời gian dài qua nhưng 50% dơ nợ tín dụng lại nằm ở cho vay trung và dài hạn nên đương nhiên lãi suất cho vay trung và dài hạn có độ trễ rất xa xo với lãi suất huy động”, ông Quang nói.

Ông Quang lý giải thêm, các ngân hàng cho vay trung và dài hạn thường dựa vào lãi suất trung và dài hạn 12 tháng hoặc 20 tháng cộng với biên độ, dẫn đến lãi suất cho vay trung và dài hạn sẽ giảm chậm hơn rất nhiều.