TCDN - Chiến sự do Nga tiến hành ở Ukraine đang tác động tới thị trường dầu mỏ toàn cầu theo những hướng mà rất ít người có thể dự đoán.

Reuters nhận định chiến dịch quân sự của Nga trên lãnh thổ Ukraine đang định hình lại thị trường dầu mỏ toàn cầu. Trong khi Nga đẩy mạnh xuất khẩu dầu thô sang châu Á, các nhà khai thác tại châu Phi đã thế vào chỗ trống mà Moscow để lại ở châu Âu.

Kể từ khi cuộc cách mạng dầu đá phiến tại Mỹ làm thay đổi hiện trạng của thị trường năng lượng khoảng một thập kỷ trước, thực tế hiện nay có thể được xem là cú sốc lớn nhất liên quan đến đầu cung của thị trường dầu mỏ.

Đồng thời, sự dịch chuyển dòng chảy năng lượng còn cho thấy Moscow có thể sẽ “bình an vô sự” nếu Liên minh châu Âu (EU) cấm vận dầu thô của Nga, miễn là châu Á và Trung Quốc tiếp tục mua dầu của Nga.

Nga đã tìm được khách hàng mới

Phương Tây bắt đầu áp đặt cấm vận đối với Nga từ cuối tháng 2, không lâu sau khi xung đột quân sự tại Ukraine nổ ra. Mỹ là một trong các nước cấm nhập khẩu dầu thô và các sản phẩm dầu mỏ khác của Nga.

Các biện pháp trừng phạt của phương Tây buộc Nga phải từ bỏ thị trường châu Âu để tìm đến các khách hàng ở Ấn Độ và Trung Quốc, những nước sẵn sàng mua dầu thô của Nga với giá chiết khấu cao.

Dữ liệu từ Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho thấy, trong tháng 4, xuất khẩu dầu thô của Nga đã trở lại mức trước xung đột và giá dầu ổn định quanh mức 110 USD/thùng sau khi leo lên hơn 139 USD/thùng vào tháng 3 (xác lập mức đỉnh 14 năm).

Ngay cả khi EU thống nhất ban hành lệnh cấm vận dầu thô của Nga trong vòng trừng phạt tiếp theo, các nhà phân tích tin rằng tác động đến Nga có thể giảm đáng kể bởi nhu cầu từ châu Á.

Chia sẻ với Reuters, chiến lược gia Norbert Rücker của ngân hàng tư nhân Julius Baer nói: “Nếu phương Tây không gây áp lực ngoại giao lên những khách hàng châu Á của Nga, lỗ hổng nguồn cung trên thị trường dầu mỏ sẽ giảm và giá dầu sẽ tăng mạnh”.

Theo các lệnh trừng phạt, tàu thuyền thuộc sở hữu hoặc mang cờ Nga đều không được cập cảng quanh châu Âu. Đáp lại, Nga xuất khẩu dầu thô sang châu Á bằng cách chuyển hàng giữa các tàu trên biển - một quá trình tốn kém và có nguy cơ gây tràn dầu.

Dữ liệu từ nền tảng Petro-Logistics cho thấy, lượng dầu thô mà Nga xuất khẩu sang châu Á bằng đường biển đã tăng ít nhất 50% kể từ đầu năm đến nay. Nga đã điều chỉnh hoạt động chuyển hàng giữa các tàu khỏi bờ biển Đan Mạch, tới khu vực biển Địa Trung Hải.

Chủ tịch Mark Gerber của Petro-Logistics ước tính khối lượng dầu thô và các sản phẩm khác mà Nga trung chuyển giữa các tàu ở Địa Trung Hải là khoảng 400.000 thùng/ngày, trong đó phần lớn đến châu Á. Tháng 1 năm nay, Nga vận chuyển trực tiếp khoảng 1,5 triệu thùng dầu tới châu Á mỗi ngày.

Reuters dẫn lời các nhà giao dịch cho biết, dầu thô của Nga sẽ được chất lên các tàu Aframax hoặc Suezmax có sức chở dưới 1 triệu thùng và sau đó được chuyển sang các tàu lớn hơn có thể chở 2 triệu thùng. Cách làm này giúp tiết kiệm chi phí hơn.

Lượng dầu vận chuyển bằng đường biển chỉ là một phần trong tổng khối lượng xuất khẩu của Nga. Tính cả lượng cung bằng đường ống, Nga đã xuất hơn 8 triệu thùng dầu/ngày trong tháng 4, trở lại mức trước cuộc xung đột.

Nhà cung cấp Châu Phi xâm nhập thị trường châu Âu

Để bù đắp cho tình trạng thiếu hụt nguồn cung từ Nga, các nhà máy lọc dầu tại châu Âu đã chuyển sang nhập khẩu dầu thô Tây Phi. Theo Petro-Logistics, nhập khẩu dầu từ Tây Phi đã tăng 17% trong tháng 4 so với mức trung bình giai đoạn 2018 - 2021.

Dữ liệu của nền tảng Eikon cũng cho thấy sự gia tăng. Eikon ước tính trong tháng 5, khoảng 660.000 thùng dầu/ngày, chủ yếu từ Nigeria, Angola và Cameroon, sẽ đến khu vực Tây Bắc châu Âu.

Cùng lúc, lượng dầu thô mà Tây Phi xuất khẩu sang Ấn Độ đã giảm gần một nửa, theo Chủ tịch Gerber của Petro-Logistics. Từ mức 510.000 thùng/ngày vào tháng 3, khối lượng dầu thô từ Tây Phi tới Ấn Độ đã tụt xuống còn 280.000 thùng/ngày trong tháng 4.

Theo các nhà giao dịch, trong bối cảnh nhu cầu của châu Âu tăng nóng, giá dầu thô ngọt nhẹ của Nigeria đã đạt mức cao kỷ lục mới.  

Ngoài ra, nguồn cung từ Bắc Phi và Mỹ sang châu Âu cũng đang tăng, lần lượt tăng 30% và 15% so với thời điểm tháng 3, dữ liệu từ Petro-Logistics và Kpler cho thấy.