TCDN - Bối cảnh kinh tế thế giới và trong nước được dự báo còn nhiều thách thức trong năm 2024. Tuy nhiên, các chuyên gia đều nhận định Việt Nam có nhiều cơ hội hồi phục trong năm nay.

Tại Diễn đàn Kịch bản Kinh tế Việt Nam 2024 do VnEconomy và Bộ Ngoại giao tổ chức sáng 11/1, nhiều ý kiến bày tỏ triển vọng khả quan của Việt Nam.

GDP Việt Nam sẽ ở mức 6%

Ông Suan Teck Kin, Giám đốc khối Nghiên cứu thị trường và kinh tế toàn cầu, Ngân hàng UOB tại Việt Nam cho rằng, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam sẽ ở mức 6% trong năm 2024.

Một số động lực tăng trưởng chính như xuất khẩu, thu hút FDI được dự báo có triển vọng tươi sáng trong năm 2024, đặc biệt ngành dệt may sẽ có sự cải thiện.

Theo Chuyên gia UOB, năm 2024, một số quốc gia lớn có thể rơi vào suy thoái nhẹ, trong đó có Mỹ. Dự báo kinh tế Mỹ sẽ suy giảm nhẹ 0,5% vào quý 1 và 1,2% vào quý 2/2024 sau đó phục hồi vào nửa cuối năm 2024. Sự suy giảm này được dự báo không tác động quá lớn tới tổng cầu của thị trường Mỹ trong năm 2024.

Trong khi đó, Việt Nam được hưởng lợi từ xu hướng dịch chuyển thương mại và chuỗi cung ứng toàn cầu. Ông Suan Teck Kin dẫn chứng, đơn cử như năm 2016, 21,6% hàng hoá nhập khẩu của Mỹ đến từ Trung Quốc nhưng đến cuối năm 2023, con số này đã giảm xuống 14,1%. Trong khi đó, Việt Nam tăng gần gấp đôi từ 1,9% năm 2016 lên 3,3% năm 2023.

Ông Suan Teck Kin đánh giá Việt Nam đang ở vị trí thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á về thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) sau Singapore và Indonesia. Việt Nam có lợi thế về lực lượng lao động trẻ, tiếp thu công nghệ nhanh. Tuy nhiên, cần khai phá thêm các lợi thế cạnh tranh khác bởi Việt Nam cũng sẽ sớm phỉ đối mặt với già hoá dân số. Cụ thể, Việt Nam nên xác định các lĩnh vực thế mạnh muốn tập trung thu hút FDI, từ đó có chiến lược và giải pháp phù hợp.

Trong trung hạn và dài hạn, theo chuyên gia UOB, Việt Nam cần tăng cường cải thiện năng suất và hiệu quả lao động. Tại Singapore, hằng năm chính phủ đều thảo luận để tìm ra các giải pháp nhằm cải thiện năng suất lao động, qua đó tăng cường tính cạnh tranh của quốc gia. Đây là kinh nghiệm mà Việt Nam có thể học hỏi.

Bên cạnh đó, cơ cấu chi tiêu chính phủ của Việt Nam vẫn đang ở mức hợp lý, tập trung vào cơ sở hạ tầng, nợ công khoảng 34% GDP tạo nhiều dư địa để Việt Nam mở rộng chính sách tài khoá.

Ngoài ra, để nâng cao năng lực cạnh tranh của quốc gia, chuyên gia UOB khuyến nghị Việt Nam đầu tư nhiều hơn cho giáo dục và khoa học công nghệ. Hiện, Việt Nam đang là một trong những quốc gia dành ít ngân sách cho các hoạt động giáo dục, đào tạo lại, đào tạo nâng cao kỹ năng, tay nghề của người lao động.

Những “làn gió ngược” sẽ giảm đi

GS.TS. Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Tài chính Ngân sách Quốc hội cho rằng năm 2024, dự báo những “làn gió ngược” sẽ giảm đi, thực tiễn có thể mở ra những thuận lợi hơn, tuy nhiên tất cả các con số dự báo về tốc độ tăng trưởng kinh tế của các nước, các khu vực trong năm nay đều thấp hơn con số của năm 2023.

Trong khi đó, Việt Nam lại đặt ra mục tiêu tăng trưởng GDP từ 6% - 6,5%, cao hơn năm 2023. “Điều đó cho thấy chúng ta cần nỗ lực rất lớn mới có thể đi ngược lại xu thế”, GS.TS. Hoàng Văn Cường nhìn nhận.

Theo ông Cường, rõ ràng trong bối cảnh nếu chúng ta chỉ trông chờ vào kinh tế thế giới, hay nguồn lực xuất khẩu thì khó thể vượt lên để đi ngược lại so với xu thế chung.

Vì thế, cần khai thác hiệu quả nội lực, làm thế nào biến điều đó thành động lực thực sự cho tăng trưởng để vươn lên. Đồng thời, cần có hành động cụ thể nhằm “chớp” được các cơ hội rất lớn đang mở ra, đơn cử về chuyển đổi xanh, chuyển đổi số… Những yếu tố này sẽ tạo ra sự thay đổi căn bản về cấu trúc của nền kinh tế.

Trong các động lực tăng trưởng quan trọng, GS.TS. Hoàng Văn Cường cho rằng không thể không nhắc đến gần đây chúng ta đang thấy rõ quyết tâm của Đảng, Quốc hội, Chính phủ về tập trung các nỗ lực, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, với quyết tâm tạo ra bước phát triển mới trong năm 2024.

“Trong đó chúng ta không chỉ thu hút các nhà đầu tư vào, mà cần đồng hành với họ. Đặc biệt để làm được việc đó, chúng ta cần cải cách mạnh về thể chế, tạo ra môi trường pháp lý, và tạo cơ hội chứ không phải tháo gỡ”, GS.TS. Hoàng Văn Cường cho hay.

Mặt khác, cần có sự hành động của Chính phủ trong thực thi chính sách, song ông Cường nhấn mạnh không thể thiếu vai trò này từ chính những doanh nghiệp và các nhà đầu tư. Tuy nhiên, việc đầu tiên cần làm là tạo niềm tin, nhìn thấy cơ hội vào thị trường Việt Nam. 

Nhấn mạnh về vai trò thu hút nhà đầu tư, theo GS.TS Hoàng Văn Cường, năm 2024 có lẽ là năm cơ hội hiếm có không lặp lại nếu các nhà đầu tư không tranh thủ để chớp lấy. Nếu không chúng ta có thể đánh mất cơ hội, các những nhà đầu tư sẽ không chuyển đổi được vào các ngành sản xuất, chuỗi cung ứng giá trị cao. Điều này tôi cho rằng rất cần sự hành động từ Chính phủ cho đến các doanh nghiệp và các nhà đầu tư.

Một yếu tố quan trọng khác cũng được ông Cường nói cần lưu tâm là thúc đẩy tiêu dùng nội địa trong nước. Bởi Việt Nam đang có một thị trường tiêu dùng nội địa 100 triệu dân không hề nhỏ. Điều này tạo cơ hội về nguồn lực, đặc biệt cơ hội về hội nhập ngày càng tăng lên.

Ngoài các động lực mới, GS.TS. Hoàng Văn Cường cũng lưu ý rằng không thể bỏ qua các động lực tăng trưởng bấy lâu nay, đó là đầu tư công. Tuy nhiên, vấn đề cần quan tâm là không nên chỉ dừng lại ở đầu tư cốt lõi về hạ tầng giao thông, mà cần chuyển đổi mạnh mẽ sang các lĩnh vực về hạ tầng khác, khoa học công nghệ, chuyển đổi số…

Tương lai của Việt Nam là chuyển đổi xanh

Bà Dorsati Madani, Chuyên gia Kinh tế cấp cao của Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam cho hay, WB dự báo rằng nền kinh tế sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, như tiêu dùng sụt giảm, các chính phủ tăng tiết kiệm sau nhiều năm sử dụng đáng kể nguồn vốn và ngân sách. Ngoài ra, môi trường chính sách cũng sẽ có những thay đổi. Hiện tại, môi trường lãi suất đang cao và chưa có dấu hiệu giảm.

Theo bà Madani, hiện tại tăng trưởng kinh tế ở châu Âu vẫn chưa cải thiện đáng kể, còn Trung Quốc đang tăng trưởng chậm do các vấn đề nội bộ như thị trường bất động sản dù nhà chức trách rất nỗ lực vực dậy nền kinh tế. Tất cả những điều này sẽ tác động sâu sắc tới nền kinh tế có độ mở lớn như Việt Nam.

“Trong nội tại Việt Nam, chúng tôi nhận thấy đầu tư tư nhân đang ở mức rất thấp. Cùng với đó là xu hướng chững lại trong chi tiêu của người tiêu dùng. Đây là những yếu tố cần thời gian để phục hồi. Bên cạnh đó, thị trường bất động sản cũng gặp nhiều khó khăn. Do đó, cần có nhiều chính sách để hỗ trợ các lĩnh vực này”, bà Madani đánh giá.

Theo bà Dorsati Madani, Việt Nam cần thay đổi để phục hồi kinh tế tư nhân, cùng với đó dần phục hồi chi tiêu tiêu dùng trong nước. Ngoài ra, bên cạnh giao thương quốc tế, thương mại nội địa cũng phải được thúc đẩy.

Thời gian tới, giá cả hàng hóa có thể sẽ không tăng, thậm chí giá một số mặt hàng sẽ giảm và lạm phát tại Việt Nam cũng như trên thế giới sẽ giảm. Đây là các yếu tố sẽ thay đổi triển vọng kinh tế Việt Nam và thế giới.

"Chúng tôi dự báo sẽ có sự phục hồi từ từ và dần dần về mức trước đại dịch. Nhưng để đạt được điều này thì cần phải có chính sách điều hành khôn ngoan. Kinh tế tư nhân, doanh nghiệp địa phương tại Việt Nam cần được chú trọng và phát triển mạnh mẽ hơn nữa”, vị chuyên gia của WB nhấn mạnh.

Bên cạnh các chính sách phục hồi kinh tế tư nhân, bà Madani cũng khuyến nghị Việt Nam tiếp tục chú trọng tới việc chuyển đổi xanh, chuyển đổi số bởi đây là xu hướng tất yếu trên toàn cầu trong thời gian tới. 

WB khuyến nghị các công cụ chính sách về thuế, tín dụng xanh để hỗ trợ các ngành công nghiệp, dần loại bỏ việc sử dụng than và chuyển sang các loại năng lượng sạch như gió, mặt trời.

Trong lĩnh vực tài chính, theo chuyên gia WB, Chính phủ cần thúc đẩy các công cụ tài chính xanh như trái phiếu xanh và không chỉ áp dụng với các doanh nghiệp nhỏ. Các ngân hàng cũng phải có kế hoạch hành động để hỗ trợ chiến lược xanh của Chính phủ. Bên cạnh đó, việc nâng cao nhận thức cho người dân, doanh nghiệp cũng cần được chú trọng.

“Tôi tin rằng tương lai của Việt Nam là chuyển đổi số và xanh. Và để đi đến tương lai đó, các bạn cần có những chính sách kinh tế vĩ mô phù hợp. Một điều quan trọng nữa là người dân, lớp trẻ và các thế hệ lao động cũng phải có các kiến thức cần thiết về xu hướng này”, bà Madani chia sẻ.