TCDN - Việc triển khai cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước chậm nguyên nhân do những khu đất vàng không được chuyển mục đích sử dụng đất từ đất thuê chuyển sang đất ở, xã hội hóa gặp khó khăn, định giá tài sản nhiều rủi ro…

Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (Quảng Bình) cho biết, tại Nghị quyết số 2, Quốc hội đã đặt ra nhiều yêu cầu đối với cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc triển khai còn rất chậm, chỉ đạt một phần nhỏ kế hoạch đề ra, đặc biệt cơ quan thanh tra đã kết luận nhiều doanh nghiệp nhà nước có sai phạm trong cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp, gây thất thoát lớn tài sản của nhà nước. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết nguyên nhân, trách nhiệm đối với thực trạng này?

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc khẳng định, cổ phần hóa trong nhiệm kỳ này chậm do nhiều nguyên nhân. Trong đó nguyên nhân cơ bản nhất là khi các doanh nghiệp muốn mua các doanh nghiệp cổ phần hóa nhìn vào cả khu đất vàng.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, Nghị quyết 60 của Quốc hội và Nghị định của Chính phủ quy định không cho chuyển mục đích sử dụng đất từ đất thuê chuyển sang đất ở. Vì vậy không còn chênh lệch địa tô và doanh nghiệp sẽ không mua khi nhìn vào các khu đất này nữa.

Cùng với đó, phương án sử dụng đất chính quyền địa phương không phê chuẩn do khó khăn. Việc tính giá trị quyền sử dụng đất vào trong giá trị của doanh nghiệp hay các giá trị tài sản khác cần phải thẩm định giá,… nhưng cũng có rủi ro.

Ngoài ra, Bộ trưởng cũng chia sẻ, hiện nay các phương án để cổ phần hóa, các bộ, ngành và các doanh nghiệp chưa trình nên chậm tiến độ.

Phát biểu thêm về vấn đề này, Phó thủ tướng Lê Minh Khái nhấn mạnh, cả nhiệm kỳ trước và nửa nhiệm kỳ này việc cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước, cổ phần hóa, thoái vốn cũng chậm. Giai đoạn trước cổ phần hóa, thoái vốn được 30% kế hoạch, 10 tháng năm 2023 kết quả thực hiện rất khiêm tốn.

Lý giải nguyên nhân, Phó thủ tướng nêu rõ, do bất ổn của thị trường tài chính trong nước và đặc biệt là tác động của dịch Covid-19 làm cho công tác cổ phần hóa cũng như nhu cầu đầu tư của các nhà đầu tư bị hạn chế.

Đặc biệt, đặc thù của các doanh nghiệp cổ phần hóa hiện nay là những doanh nghiệp còn lại rất khó khăn và những doanh nghiệp lớn. Trong thời gian vừa qua, có những doanh nghiệp tổng công ty khi cổ phần hóa thì tham gia của xã hội không nhiều, có những doanh nghiệp xã hội hóa chỉ được có 1%.

Phó thủ tướng dẫn chứng, Genco1, Genco2 và Genco3; các doanh nghiệp vừa và nhỏ hiện nay cũng tham gia cung ứng dịch vụ công ích, theo đó việc cổ phần hóa rất khó khăn; đặc biệt các trình tự, thủ tục, các quy định pháp luật liên quan đến vấn đề này rất phức tạp, do đó cũng có chậm.

Phó thủ tướng cho biết, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cũng đã tập trung chỉ đạo và tiếp tục thực hiện chỉ đạo thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước. Vừa qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều cuộc làm việc và chỉ đạo các ngành, các cấp để đẩy nhanh tiến độ. Trong thời gian tới, Chính phủ sẽ tiếp tục rà soát và tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu liên quan tới cổ phần hóa, đặc biệt là đại diện chủ sở hữu, các cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước.

Theo Bộ Tài chính, trong 9 tháng đầu năm 2023, đã có 45 doanh nghiệp được cấp có thẩm quyền phê duyệt Đề án cơ cấu lại doanh nghiệp theo Quyết định số 360/QĐ-TTg ngày 17/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ, gồm 6 doanh nghiệp thuộc Trung ương là Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, Tổng công ty Lâm nghiệp ViệtNam, Tổng công ty Hàng hải Việt Nam thuộc Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp; Công ty Mua bán nợ Việt Nam thuộc Bộ Tài chính; Tổng công ty Cơ khí xây dựng (COMA),Tổng công ty Đầu tư và phát triển nhà và đô thị (HUD) thuộc Bộ Xây dựng và 39 doanh nghiệp thuộc các địa phương.

Trong 9 tháng đầu năm 2023, thoái vốn nhà nước tại 4 doanh nghiệp với giá trị 8,8 tỷ đồng, thu về 19 tỷ đồng; các Tập đoàn, Tổng công ty, doanh nghiệp nhà nước đã thoái vốn tại 7 doanh nghiệp với giá trị là 53,5 tỷ đồng thu về 206,3 tỷ đồng.