TCDN - Những qui định lỏng lẻo trong hệ thống thuế của Mỹ đã tạo điều kiện để những người có tài sản hàng tỉ USD như Tổng thống Donald Trump nộp thuế ít hơn cả những người quản lí doanh nghiệp cấp trung.

Hồ sơ hoàn thuế của Tổng thống Mỹ mà The New York Times công bố cho thấy ông chỉ nộp vỏn vẹn khoản thuế thu nhập liên bang 750 USD trong hai năm 2016 và 2017, và không nộp thuế thu nhập liên bang trong 10 năm trước đó.

Trong giai đoạn 15 năm tính từ năm 2000, Trump không nộp thuế thu nhập doanh nghiệp, chủ yếu do ông chi nhiều hơn thu vào các doanh nghiệp thuộc tập đoàn Trump Organization.

Nhiều người không thể hiểu lí do khiến một người với lối sống xa hoa như Trump – người sở hữu nhiều sân golf, chi hàng chục nghìn USD cho các lần cắt tóc – trả khoản thuế thấp hơn người dân?

Trên thực tế, cơ hội né thuế của một nhà phát triển bất động sản khá lớn. Trong nhiều thập kỉ qua, giới lập pháp đã phê chuẩn những luật khá "thân thiện" với các trùm bất động sản, theo Reuven Avi-Yonah, một giáo sư bộ môn Luật thuế của Đại học Michigan.

Reuven nói Trump và nhiều nhà phát triển bất động sản khác cơ cấu doanh nghiệp theo dạng những công ty có thể chuyển lỗ, lãi cho nhau – một mô hình mang lại cho họ nhiều lợi thế về thuế. Một ví dụ là nó cho phép khấu trừ lãi suất của một khoản vay bất kì để họ có thể giảm mức thuế.

"Chẳng hạn, khi người dân dùng thẻ tín dụng, họ trả mức lãi suất cao. Nhưng họ không được khấu trừ lãi suất", Reuven Avi-Yonah giải thích.

Một số người nói giảm thuế cho doanh nghiệp sẽ giúp toàn bộ nền kinh tế vì nó sẽ tạo thêm việc làm và thúc đẩy cả nền kinh tế. Song rất nhiều người không đồng ý với quan điểm ấy.

"Hệ thống thuế không công bằng là một thực tế hiển nhiên", Reuven Avi-Yonah khẳng định. Ông lấy ví dụ về một khoản giảm thuế mà các doanh nghiệp bất động sản tận dụng: Khi họ sở hữu một tòa chung cư, họ sẽ coi nó như một thiết bị đang hao mòn và giảm giá trị.

Nhưng trong bất động sản, doanh nghiệp có thể hưởng ưu đãi thuế đối với tình trạng khấu hao ngay cả khi tòa nhà không thực sự giảm giá. Nếu trước đây giá trị của nó là 10 triệu USD và giờ đây con số tăng lên 20 triệu USD, doanh nghiệp vẫn hưởng ưu đãi thuế.

Một thứ khác có thể giúp giảm khoản thuế mà các tỉ phú phải đóng: Những khoản lỗ lớn.

Từ năm 2000 đến nay, Trump đã báo lỗ hàng trăm triệu USD đối với riêng các sân golf, theo The New York Times. Hồ sơ thuế cho thấy khách sạn Trump International của ông ở thủ đô Washington lỗ 55,5 triệu USD. Song điểm đáng chú ý nhất là những khoản lỗ nặng từ các sòng bạc Atlantic City.

Khi Trump kiếm khoản lãi lớn từ chương trình "The Apprentice", những khoản lỗ đó giúp ông giảm thuế khá nhiều, dù chúng xuất hiện trong những năm khác.

"Việc bạn có thể làm là dùng những khoản lỗ đó để xóa những khoản thu nhập khác", Daniel Reck - một nhà kinh tế của Trường Kinh tế London và chuyên nghiên cứu hành vi trốn thuế, chính sách thuế - phát biểu.

Reck nói rằng có lẽ Tổng thống Trump không phạm luật, song với một người có hệ thống doanh nghiệp như ông, tiền có thể "chảy" ra nước ngoài. Một trong những cách để tiền lọt ra nước ngoài là chuyển tiền qua các tổ chức từ thiện (không phải nộp thuế) rồi thuê vài luật sư và kế toán để thực hiện việc đó. 

"Khi bạn có một đế chế kinh doanh, bạn sẽ thấy sự phức tạp có thể giúp bạn tìm ra nhiều cách khác nhau để không phải nộp thuế", Reck bình luận.

Song, để chiến thuật né thuế phát huy hiệu quả đến mức doanh nhân không phải nộp thuế trong nhiều năm, họ phải có rất nhiều khoản lỗ. Reuven Avi-Yonah nói rằng kết luận lớn nhất mà ông rút ra từ kết quả điều tra hồ sơ hoàn thuế của Trump là đế chế kinh doanh của Tổng thống Mỹ dường như đang lung lay.

"Tôi nghĩ ông Trump thực sự không phải doanh nhân giỏi. Từ năm 2011 đến nay, ông ấy thực hiện nhiều vụ đầu tư một cách bất cẩn, và mất khá nhiều tiền. Và hiện tại, ông thực sự đối mặt rủi ro lớn", Reuven Avi-Yonah nhận định.

Mặc dù vậy, Reuven Avi-Yonah nói thêm rằng việc Trump là doanh nhân kém không có nghĩa ông muốn trốn thuế.

Ông Trump đã đấu tranh pháp lí với IRS trong nhiều năm về tính hợp pháp của khoản hoàn thuế 72,9 triệu USD mà ông nhận nhờ báo lỗ trong kinh doanh suốt nhiều năm. Nếu tòa án kết luận những khoản hoàn thuế đó phi pháp, Trump sẽ phải trả lại cho IRS tới 100 triệu USD.