TCDN - Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi đã tham mưu cho UBND tỉnh cấp giấy phép khai thác không qua đấu giá quyền khai thác khoáng sản cho 21 mỏ cát khi chưa thực hiện khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản là không đúng quy định. Điều này làm giảm nguồn thu NSNN khoảng 59,864 tỷ đồng.

Theo kết quả kiểm toán công tác quản lý nhà nước về tài nguyên khoáng sản giai đoạn 2017-2021 trên địa bàn Quảng Ngãi, Kiểm toán Nhà nước (KTNN) chỉ ra, Quảng Ngãi đã không tổ chức khoanh định khu vực không đấu giá đối với cát, sỏi lòng sông nhưng cấp phép khai thác không qua đấu giá quyền khai thác khoáng sản; khoanh định các khu vực không đấu giá đối với đá làm vật liệu xây dựng và đất san lấp thiếu căn cứ; dẫn đến cấp giấy phép khai thác nhưng không tổ chức đấu giá không đúng quy định của Luật Khoáng sản.

Cụ thể, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tỉnh Quảng Ngãi đã tham mưu cho UBND tỉnh cấp giấy phép khai thác không qua đấu giá quyền khai thác khoáng sản cho 21 mỏ cát khi chưa thực hiện khoanh định khu vực, không đấu giá quyền khai thác khoáng sản là không đúng quy định của Luật Khoáng sản. Điều này làm giảm nguồn thu ngân sách khoảng 59,864 tỷ đồng.

Trong 21 mỏ cát nói trên, có 15 khu vực khai thác cát, sỏi lòng sông làm vật liệu xây dựng thông thường được Sở TN&MT căn cứ vào Điều 19 Quyết định số 35/2013/QĐ-UBND của UBND tỉnh Quảng Ngãi (Các mỏ cát được quy hoạch khai thác cung cấp cho các công trình, dự án cụ thể thì không tổ chức đấu giá quyền khai thác) để tham mưu cấp giấy phép khai thác không qua đấu giá quyền khai thác khoáng sản.

Cùng với đó, địa phương đã thực hiện khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản nhưng không có hồ sơ, tài liệu làm cơ sở cho việc khoanh định theo quy định của Luật Khoáng sản và Nghị định 158/2016/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Khoáng sản.

Qua kiểm toán, KTNN phát hiện tình trạng này diễn ra ở 05 mỏ đá làm vật liệu xây dựng (chưa cấp giấy phép khai thác) và 113 mỏ đất làm vật liệu san lấp (trong đó có 38 mỏ đã cấp giấy phép khai thác, đang khai thác; 07 mỏ đã cấp giấy phép khai thác nhưng chưa khai thác; 68 mỏ chưa cấp giấy phép khai thác).

Đáng chú ý, KTNN còn nêu rõ một thực tế là Sở TN&MT chưa chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan thẩm định Báo cáo kết quả thăm dò; chưa thực hiện giám sát thi công đề án thăm dò khoáng sản; chưa kiểm tra thực địa khu vực thăm dò khoáng sản để làm cơ sở cho việc kiểm tra báo cáo trữ lượng khoáng sản; chưa lấy ý kiến góp ý của các chuyên gia theo quy định của Chính phủ.

Sở TN&MT cũng chưa tham mưu, trình UBND tỉnh xác nhận trữ lượng khoáng sản được phép đưa vào thiết kế khai thác 02 mỏ đá. Ngoài ra, Sở còn tham mưu phê duyệt trữ lượng đưa vào thiết kế khai thác thấp hơn trữ lượng địa chất nhưng chưa có thuyết minh và chưa đồng nhất giữa các khu vực khoáng sản; chưa tham mưu phê duyệt trữ lượng đối với khoáng sản và thành phần có ích đi kèm theo quy định tại khoản 2 Điều 35 Nghị định số 158/2016/NĐ-CP.

KTNN kết luận, công tác thẩm định phê duyệt trữ lượng khoáng sản của tỉnh Quảng Ngãi không tuân thủ quy định tại Nghị định số 158/2016/NĐ-CP của Chính phủ dẫn đến chưa phê duyệt trữ lượng đối với khoáng sản có ích, khoáng sản đi kèm; phê duyệt thiếu trữ lượng đưa vào thiết kế khai thác.

KTNN kiến nghị Sở TN&MT cần rà soát các trường hợp được UBND tỉnh phê duyệt trữ lượng khoáng sản có ích, khoáng sản đi kèm trong Báo cáo kết quả thăm dò, nhưng chưa phê duyệt trữ lượng khoáng sản đưa vào thiết kế khai thác để tham mưu cho UBND tỉnh phê duyệt.

Bên cạnh đó, Sở TN&MT cần tổ chức rà soát các khu vực khoáng sản đã khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản nhưng không phù hợp với quy định để tham mưu cho UBND xử lý theo quy định của Luật Khoáng sản và Nghị định số 158/2016/NĐ-CP. Cụ thể, cần điều chỉnh khoanh định khu vực khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản đối với 69 mỏ do khoanh định không đúng quy định, nhưng chưa cấp giấy phép khai thác; đối với 45 mỏ đã cấp giấy phép khai thác đề nghị tiếp tục rà soát lại hồ sơ căn cứ khoanh định không đấu giá quyền khai thác khoáng sản, thực trạng khai thác để xử lý theo quy định của pháp luật.

Sở TN&MT cũng phải chấm dứt việc tham mưu phê duyệt trữ lượng đưa vào thiết kế khai thác thấp hơn trữ lượng địa chất nhưng không thuyết minh và chưa đồng nhất giữa các khu vực khoáng sản; không phê duyệt trữ lượng đối với khoáng sản và thành phần có ích đi kèm theo quy định tại khoản 2 Điều 35 Nghị định số 158/2016/NĐ-CP.