TCDN - Bộ Tài chính đã nhận định như vậy khi có đến 378 doanh nghiệp (chiếm 71%) DNNN chưa được phê duyệt phương án cơ cấu lại. Bộ Tài chính cũng chỉ rõ, các Bộ, ngành, địa phương chưa nắm bắt được tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ đó là: Bộ Văn hóa Thể thao và Du Lịch, TP Đà Nẵng, Lạng Sơn...

Tắc tại bộ ngành, địa phương

Theo tổng hợp của Bộ Tài chính, tính đến thời điểm kết thúc năm tài chính 2017, có 526 doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, như vậy theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 707/QĐ-TTg thì các cơ quan, đơn vị sẽ phải thực hiện xây dựng phương án cơ cấu lại trình cấp có thẩm quyền phê duyệt đối với 526 DNNN.

Tính đến ngày 30/9/2019, đã có 148 DNNN được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án cơ cấu lại theo Quyết định số 707/QĐ-TTg. Số lượng doanh nghiệp chưa được phê duyệt phương án cơ cấu lại là 378 doanh nghiệp (chiếm 71%). Bộ Tài chính chỉ  rõ: Nhiều Bộ, ngành, địa phương chưa nắm bắt được tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 707/QĐ-TTg nêu trên, theo đó chưa thực hiện phê duyệt phương án cơ cấu lại tổng công ty, DNNN như: Bộ Văn hóa - Thể thao và Du Lịch, các tỉnh, thành phố như Đà Nẵng, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Phú Thọ, Thanh Hóa, Đăk Lăk, Gia Lai, Quảng Nam, Bạc Liêu...

Một số Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty, DNNN đã trình chủ sở hữu phương án cơ cấu lại, đang xem xét, phê duyệt hoặc trình cấp có thẩm quyền phê duyệt như: Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, các Tổng công ty Giấy Việt Nam, Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam, các DNNN thuộc Thành phố Hồ Chí Minh...

Cũng theo Bộ Tài chính, giai đoạn 2016 - 2018, có 159 doanh nghiệp được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án cổ phần hóa với tổng giá trị doanh nghiệp là 442.275 tỷ đồng, trong đó giá trị vốn nhà nước là 206.024 tỷ đồng. 

Trong 09 tháng đầu năm 2019 có 09 doanh nghiệp được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án cổ phần hóa, tuy nhiên trong đó chỉ có 03 doanh nghiệp thuộc danh mục các doanh nghiệp cổ phần hóa theo công văn số 991/TTg-ĐMDN và Quyết định số 26/2019/QĐ-TTg. Tổng giá trị doanh nghiệp của 09 doanh nghiệp được phê duyệt phương án cổ phần hóa là 780 tỷ đồng, trong đó giá trị vốn nhà nước là 670 tỷ đồng.

Lũy kế giai đoạn 2016 – tháng 9/2019, đã có 168 doanh nghiệp được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án cổ phần hóa với tổng giá trị doanh nghiệp là 443.056 tỷ đồng, trong đó giá trị vốn nhà nước là 206.694 tỷ đồng. Tuy nhiên trong 168 doanh nghiệp đã cổ phần hóa chỉ có 36/128 doanh nghiệp cổ phần hóa thuộc danh mục cổ phần hóa theo công văn số 991/TTg-ĐMDN và Quyết định số 26/2019/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ (đạt 28% kế hoạch), số doanh nghiệp còn phải thực hiện cổ phần hóa theo kế hoạch tính đến hết năm 2020 là 92 doanh  nghiệp.

Qua số liệu trên cho thấy, Bộ Tài chính nhận định tình hình thực hiện cổ phần hóa theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là rất chậm, cụ thể:

Những đơn vị còn nhiều doanh nghiệp thuộc danh sách phải thực hiện cổ phần hóa đến năm 2020: Thành phố Hà Nội cổ phần hóa 13 doanh nghiệp (04 Tổng công ty), chiếm 14% kế hoạch; Thành phố Hồ Chí Minh cổ phần hóa 38 doanh nghiệp (11 Tổng công ty), chiếm 40% kế hoạch; Ủy ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp cổ phần hóa 06 doanh nghiệp (03 Tập đoàn, 03 Tổng công ty); Bộ Công Thương cổ phần hóa 04 doanh nghiệp (03 Tổng công ty); Bộ Xây dựng cổ phần hóa 02 Tổng công ty.

Thoái vốn còn đọng ở nhiều doanh nghiệp lớn

Về kế hoạch thoái vốn: Theo Quyết định số 1232/QĐ-TTg ngày 17/8/2017 của Thủ tướng Chính phủ thì giai đoạn 2017 – 2020 thực hiện thoái khoảng 60.000 tỷ đồng vốn nhà nước tại các doanh nghiệp. 

Lũy kế trong giai đoạn từ năm 2016 – tháng 9/2019, cả nước đã thoái được 24.510 tỷ đồng, thu về 170.629 tỷ đồng, gồm: Thoái vốn nhà nước tại 90 đơn vị thuộc Quyết định số 1232/QĐ-TTg với giá trị 4.574 tỷ đồng, thu về 8.807 tỷ đồng.

Thoái vốn nhà nước tại các doanh nghiệp ngoài Quyết định số 1232/QĐ-TTg được 3.785 tỷ đồng, thu về 110.392 tỷ đồng (bao gồm việc thoái vốn tại Sabeco năm 2017 với giá trị 3.436 tỷ đồng, thu về 109.965 tỷ đồng).

Các Tập đoàn, Tổng công ty nhà nước thực hiện thoái 16.150 tỷ đồng, thu về 51.429 tỷ đồng (bao gồm việc thoái vốn của SCIC tại Công ty cổ phần Sữa Vinamilk với giá trị là 989 tỷ đồng, thu về 20.276,5 tỷ đồng).

Những đơn vị còn nhiều doanh nghiệp phải thực hiện thoái vốn theo Quyết định số 1232/QĐ-TTg với giá trị lớn là: Bộ Công Thương (thoái vốn tại Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam), Bộ Giao thông vận tải (thoái 30,4% vốn nhà nước đầu tư tại Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - Công ty CP và 35,16% vốn nhà nước đầu tư tại Tổng công ty Hàng không Việt Nam - Công ty CP), Bộ Xây dựng (còn phải thoái vốn tại 8/11 Tổng công ty cổ phần); Thành phố Hà Nội (còn phải thoái vốn tại 31/34 doanh nghiệp),...

Tình hình bán đấu giá qua Sở Giao dịch chứng khoán giai đoạn 2016 - tháng 9/2019.

 Giai đoạn năm 2016 - 2018: Tổng giá trị thực tế bán được cao, thặng dư thu được từ bán đấu giá cổ phần hóa và thoái vốn tăng mạnh, đặc biệt là năm 2017, cao hơn gấp 5,5 lần với các năm trước do năm 2017 có đợt thoái vốn của Bộ Công Thương tại Sabeco, thoái vốn của SCIC tại CTCP Sữa Việt Nam Vinamilk.

Tính đến tháng 9/2019: Số doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn 9 tháng đầu năm 2019 bằng 45% so với năm 2018. Tổng giá trị thực tế bán được đạt hơn 4.771 tỷ đồng, bằng hơn 12% tổng giá trị thực tế bán được năm 2018, bằng hơn 3,7% tổng giá trị thực tế bán được năm 2017. Nguyên nhân là do trong 9 tháng đầu năm 2019, số lượng các doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn ít; không có doanh nghiệp lớn nào thực hiện bán đấu giá cổ phần hóa, thoái vốn.

Kế hoạch và tình hình sử dụng tiền thu từ cổ phần hóa, thoái vốn

Lũy kế giai đoạn 2016 – tháng 9/2019 đã thu về Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp là 177.557 tỷ đồng, trong đó: 09 tháng đầu năm 2019, số tiền thu từ cổ phần hóa, thoái vốn nộp về Quỹ là 4.799 tỷ đồng.

Trong 09 tháng đầu năm 2019, Bộ Tài chính đã chuyển 30.000 tỷ đồng từ Quỹ vào NSNN, số còn phải chuyển về NSNN trong Quý IV/2019 là 20.000 tỷ đồng. Lũy kế từ năm 2016 đến Quý III/2019, đã chuyển từ Quỹ về NSNN là  185.000 tỷ đồng (đạt 74% kế hoạch). Theo Nghị quyết số 26/2016/QH14 ngày 10/11/2016 của Quốc hội, số còn phải chuyển từ Quỹ về NSNN là 65.000 tỷ đồng (trong đó Quý IV/2019 còn phải chuyển 20.000 tỷ đồng, năm 2020 còn phải chuyển 45.000 tỷ đồng).

Theo đánh giá của Bộ Tài chính thì dự kiến đến hết năm 2020 sẽ hoàn thành kế hoạch nộp 250.000 tỷ đồng tiền thu từ cổ phần hóa, thoái vốn về NSNN theo Nghị quyết số 26/2016/QH14 của Quốc hội đã giao.