TCDN - UBND Tp.HCM vừa báo cáo Bộ Tài chính đánh giá tác động nợ công của các dự án đường sắt đô thị trên địa bàn.

Vốn cho các dự án hiện nay của Tp.HCM rất lớn, ngân sách Tp.HCM được hưởng theo phân cấp không đủ. Với phần thu vượt dự toán, Tp.HCM đề xuất được giữ lại để làm đề án đường sắt đô thị.

Cụ thể, theo tính toán của UBND Tp.HCM, nhu cầu vốn thực hiện đề án đường sắt đô thị đến năm 2035 là khoảng 37,45 tỷ USD, hoàn thiện 6 tuyến với tổng chiều dài 183 km. Theo đó, giai đoạn 2026 - 2030 cần khoảng 22,3 tỷ USD, trong đó ngân sách địa phương 7,18 tỷ USD, phát hành trái phiếu chính quyền địa phương 6,88 tỷ USD, vốn T.Ư hỗ trợ 6,48 tỷ USD và vốn BT trả chậm 1,76 tỷ USD. Còn giai đoạn 2030 - 2035 cần 15,15 tỷ USD, gồm ngân sách địa phương 9,54 tỷ USD, vốn T.Ư hỗ trợ 3,19 tỷ USD và vốn BT trả chậm 2,41 tỷ USD.

Dự thảo Quy hoạch Tp.HCM thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, TP xác định tổng nhu cầu vốn đầu tư công trung hạn 2026 - 2030 vào khoảng 62,59 tỷ USD, bao gồm nhu cầu vốn làm đường sắt đô thị hơn 21,75 tỷ USD, chiếm gần 35%. Như vậy, vốn cho đường sắt đô thị là rất lớn. Do đó, khi thống kê về tỷ trọng vốn đầu tư công phân bổ theo từng lĩnh vực thì vốn cho ngành giao thông đường sắt sẽ tăng cao đột biến, không phản ánh được tổng thể việc cân đối hài hòa cho các lĩnh vực khác như y tế, giáo dục - đào tạo, văn hóa, môi trường, khoa học - công nghệ.

Vì thế, để đánh giá đúng hiệu quả đề án đường sắt đô thị, UBND Tp.HCM cho rằng cần có cơ chế đánh giá riêng, không tính vào chỉ tiêu đánh giá chung về kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm. Các dự án hiện nay của Tp.HCM cần vốn rất lớn, nguồn ngân sách TP được hưởng theo phân cấp không đủ đáp ứng nên cần huy động dưới nhiều hình thức khác, trong đó có huy động từ nguồn vốn vay. 

TP đang thực hiện các dự án ODA với mức vay lại quy mô lớn và tiếp tục thực hiện đề án đường sắt đô thị Tp.HCM. Vì vậy, tổng mức vay và bội chi ngân sách hằng năm cần được Quốc hội, Chính phủ xem xét, điều chỉnh để đảm bảo đủ nhu cầu vốn vay của TP trong giai đoạn tới.

Về tính khả thi huy động vốn, UBND Tp.HCM cho biết các khoản tăng thu ngân sách trung ương từ nguồn thu phân chia theo tỉ lệ trung ương 79% và Tp.HCM 21%. Phần tăng thu của trung ương sẽ điều tiết về ngân sách trung ương, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ quyết định thưởng vượt dự toán.  Tuy nhiên để đáp ứng nhu cầu vốn làm đường sắt đô thị, Tp.HCM đề xuất giữ lại số tăng thu này để làm đề án. Việc này vẫn đảm bảo phần thu 79% của ngân sách trung ương.

Trong đề án Tp.HCM cũng dự kiến thu về khoảng 6,5 tỉ USD từ đấu giá các khu đất xung quanh nhà ga metro số 1, 2, 3, 4, 5. Bên cạnh nguồn vốn từ ngân sách T.Ư hỗ trợ có mục tiêu, Tp.HCM dự kiến sử dụng từ 10 - 40%/năm trong nguồn vốn đầu tư công hằng năm để ưu tiên đầu tư phát triển hệ thống đường sắt đô thị, đồng thời phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, vay từ các tổ chức tài chính trong nước, vay lại vốn vay nước ngoài của Chính phủ.

Việc thực hiện đề án không ảnh hưởng đến nguồn cải cách tiền lương và các chính sách an sinh xã hội.