TCDN - Đại biểu Nguyễn Phương Thủy (đoàn Hà Nội) đặt vấn đề, liệu việc mà chúng ta độc quyền một thương hiệu vàng quốc gia là SJC có phải là một trong những nguyên nhân dẫn đến giá vàng miếng SJC tăng cao như hiện nay hay không?

Chất vấn Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng chiều 8/6, đại biểu Nguyễn Phương Thủy (TP Hà Nội) cho biết, diễn biến không bình thường của thị trường kinh doanh vàng miếng trong nước, đặc biệt là từ đầu năm 2022 đến nay đã thể hiện thị trường này có rất nhiều điểm bất ổn và bất hợp lý.

Theo bà Thủy, chênh lệch quá cao về giá vàng tại Việt Nam với giá vàng trên thị trường thế giới, có lúc lên đến trên 20 triệu đồng trên một lượng, chênh lệch quá khắc nghiệt giữa giá vàng miếng SJC với giá vàng trang sức SJC cùng hàm lượng hoặc với giá vàng miếng của các thương hiệu khác, gây tâm lý lo lắng, bất an cho người dân, làm giảm niềm tin vào giá trị của đồng tiền Việt Nam và làm gia tăng lạm phát.

Đại biểu đề nghị Thống đốc cho biết trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước đối với tình trạng nêu trên, Ngân hàng đã tiến hành thanh tra, kiểm tra yếu tố hình thành giá khi giá vàng miếng biến động bất thường hay chưa? Liệu có sự bắt tay, thao túng về giá vàng miếng SJC trên thị trường hiện nay hay không? Đến thời điểm nào thì Ngân hàng Nhà nước sẽ đề xuất Chính phủ sửa đổi Nghị định 24 năm 2012 để có thể xử lý một cách căn cơ các vấn đề bất cập của hoạt động kinh doanh vàng trong suốt thời gian qua.

Về câu hỏi của đại biểu Nguyễn Phương Thủy, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho hay, thời gian qua giá vàng trên thị trường quốc tế diễn biến rất phức tạp và cũng rất khó lường. Bởi vì giá vàng thì chịu tác động bởi rất nhiều yếu tố, như chỉ số đồng USD hay là căng thẳng chính trị giữa Ukraine và Nga, một loạt các sự kiện về thương mại, về chính trị khác sẽ tác động đến giá vàng và khó lường. Chúng ta thấy rất rõ là có thời điểm giá vàng tăng lên đến 2.000 USD/ounce, nhưng cũng có những thời điểm giá vàng lại xuống mức khoảng 1.700 hay 1.800 USD/ounce để thấy được giá vàng biến động rất khó lường.

Ở trong nước, Thống đốc cho biết, theo Ngân hàng Nhà nước tổng hợp đánh giá thì thấy rằng giá vàng ở trong nước có cùng xu hướng với giá vàng của thế giới, nhưng tốc độ điều chỉnh tăng của giá vàng trong nước thì nhanh hơn và tốc độ điều chỉnh giá vàng xuống thì lại chậm hơn giá vàng của thế giới.

Giá vàng của các nhãn thương hiệu khác ngoài SJC, tức là vàng nguyên liệu, về cơ bản, chênh lệch giá vàng trong nước so với quốc tế thì chênh vào khoảng 2 triệu đồng một lượng. Nhưng riêng có giá vàng SJC tăng ở mức lớn, có khoảng 16-17 triệu trên một lượng.

Lý giải về vấn đề trên, bà Hồng cho biết, thực hiện chủ trương chống vàng hóa trong nền kinh tế, từ năm 2012 thực hiện Nghị định số 24 và đặc biệt là từ năm 2014 trở lại đây thì Ngân hàng Nhà nước không nhập vàng về để sản xuất vàng miếng. Như vậy nguồn cung vàng miếng trong nước đã bị giảm đi, bởi vì có thể có một phần vàng đó được chuyển sang sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ.

Thứ hai, với biến động của giá vàng thế giới như vậy, bản thân các doanh nghiệp kinh doanh vàng miếng, người ta niêm yết giá cũng rất lo ngại về rủi ro, cho nên thường niêm yết giá rất cao. Với SJC là một thương hiệu vàng người dân ưa chuộng hơn cả, cho nên họ niêm yết giá cao. Trên thực tế theo dõi thì giá vàng niêm yết, giá vàng mua và giá vàng bán của các tổ chức về cơ bản là chênh nhau khoảng 1 triệu hoặc 1,5 triệu đồng một lượng. Đối với SJC mua cao thì bán cao và các thương hiệu vàng khác mua thấp lại bán thấp.

Theo Thống đốc, với vai trò quản lý nhà nước về vấn đề vàng, Ngân hàng Nhà nước đã chuẩn bị sẵn sàng các phương án để can thiệp nếu cần thiết. Tuy nhiên, bà Hồng cho biết, qua tổng hợp số liệu của các tổ chức kinh doanh vàng, chúng tôi có số liệu là người dân cũng không có nhu cầu mua vàng miếng nhiều. Số liệu là bán ròng, có nghĩa khi giá càng cao thì nhiều người dân mang đi bán để lấy Việt Nam đồng.

“Chúng tôi chưa tổ chức thực hiện nhập khẩu về để can thiệp vàng nhưng chúng tôi đã xây dựng phương án, trong trường hợp cần thiết thì chúng tôi cũng sẽ thực hiện. Bởi vì khi nhập khẩu vàng thì chúng tôi cũng sử dụng dự trữ ngoại hối nhà nước của quốc gia để nhập khẩu vàng về để can thiệp. Nhưng với nhu cầu thị trường hiện nay thì Ngân hàng Nhà nước cũng chưa triển khai giải pháp này”, bà Hồng nhấn mạnh.

Trong khi đó, theo đại biểu Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai), có lẽ Việt Nam là nước duy nhất đi ngược với thế giới là khi nào giá vàng thế giới giảm thì chúng ta lại tăng. Có những lúc lên đến khoảng cách gần 20 triệu. Đại biểu cho rằng đây là chuyện không thể chấp nhận được. 

Đại biểu khẳng định, "đằng sau câu chuyện này có làm lợi cho doanh nghiệp, tổ chức nào hay không thì cần phải phân tích, đánh giá kỹ. Tôi không ủng hộ chuyện chúng ta tích lũy và cũng không tốt gì cho nền kinh tế khi chúng ta tập trung vào đó, nhưng việc quy luật kinh tế như thế tôi thấy rất có vấn đề".

Phản biện lại ý kiến Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, đại biểu Nguyễn Phương Thủy đánh giá rất cao việc điều hành thị trường vàng, quản lý các hoạt động kinh doanh vàng để tránh việc vàng hóa trong thời gian qua.

“Tuy nhiên, việc mà chúng ta độc quyền một thương hiệu vàng quốc gia là SJC có phải là một trong những nguyên nhân dẫn đến giá vàng miếng SJC tăng cao như hiện nay hay không? Bởi vì cũng là vàng miếng, cũng đúc như thế, chỉ không phải là thương hiệu SJC thì hiện nay giá trên thị trường chỉ có tầm 54.500.000, giá ngày hôm nay của thương hiệu Bảo Tín Minh Châu. Như thế chênh nhau 15 triệu. Nếu xét về mặt giá thành hay xét về mặt giá thế giới thì chênh lệch như thế chúng tôi thấy quá lớn”, đại biểu băn khoăn.