TCDN - Tại Phiên thảo luận sáng 15/10 về chuyên đề Cải cách thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có cồn, các chuyên gia đề xuất nên lùi thời điểm đánh thuế, cũng như xem xét lại mức tăng, lộ trình tăng để doanh nghiệp có thể sắp xếp lại sản xuất kinh doanh.

Sau 8 năm kể từ lần sửa đổi gần nhất vào 2016, năm nay, dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi sẽ được trình Quốc hội trong Kỳ họp thứ 8 vào tháng 10/2024 và thông qua tại kỳ họp thứ 9 vào tháng 5/2025.

Đáng chú ý tại dự thảo này, về mức thuế suất đối với mặt hàng rượu, bia, cơ quan soạn thảo là Bộ Tài chính đề xuất quy định áp thuế suất theo tỷ lệ phần trăm, tăng theo lộ trình từng năm trong giai đoạn từ năm 2026 đến năm 2030.

Đối với bia và rượu trên 20 độ, phương án 1 đề xuất tăng từ mức 65% hiện tại lên 70% vào năm 2026 và mỗi năm sau đó đều đặn tăng thêm 5% để đạt mức thuế suất 90% vào năm 2030. Phương án 2 đề xuất tăng từ mức 65% hiện tại lên 80% ngay từ 2026 và mỗi năm tăng đều đặn 5% để lên mức 100% vào 2030.

Đối với rượu dưới 20 độ, phương án 1 đề xuất tăng từ mức hiện tại 35% lên 40% vào năm 2026, và tăng lên 60% vào năm 2030. Phương án 2 đề xuất tăng từ mức hiện tại 35% lên 50% vào năm 2026 và tăng lên 70% vào năm 2030.

Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam nhất trí với đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có cồn. Tuy nhiên, theo bà Cúc cần phải nghiên cứu kỹ mức tăng thế nào, lộ trình ra sao để doanh nghiệp có điều kiện xây dựng phương án, chuyển đổi sản xuất kinh doanh, không bị xáo trộn quá lớn.

“Nếu tăng thuế tiêu thụ đặc biệt quá nhanh và sốc có thể khiến doanh nghiệp không thể sắp xếp lại sản xuất kinh doanh. Cùng với đó khi giá thành tăng, người tiêu dùng có thể chuyển sang sử dụng các loại sản phẩm bia cỏ, rượu tự làm không đảm bảo, có thể gây ảnh hưởng tới sức khỏe người tiêu dùng”, bà Nguyễn Thị Cúc khuyến cáo.

Bà Cúc gợi ý, có thể theo phương án năm đầu tăng thuế suất 5%. Nhưng các năm tiếp theo thuế suất sẽ tăng theo lộ trình vài năm thay vì 1 năm.

Ngoài ra, bà Nguyễn Thị Cúc cũng cho rằng cần tiến hành đồng bộ các giải pháp khác như thực hiện Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt, cần có các biện pháp quyết liệt chống hàng nhập lậu và đưa vào diện quản lý nộp thuế tiêu thụ đặc biệt của rượu trong dân, sản xuất rượu không có đăng ký kinh doanh, không đảm bảo chất lượng dễ gây ngộ độc, chết người, ảnh hưởng sức khỏe nhân dân, trật tự, an sinh xã hội. 

Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường cho hay, trong giai đoạn vừa qua các doanh nghiệp rượu, bia đang chịu tác động mạnh của Covid-19 và việc kiểm soát nồng độ cồn.

Do đó, theo ông Cường, cần phải tính toán cụ thể để không có quá nhiều tác động dồn dập vào doanh nghiệp trong một giai đoạn. “Cần ban hành Luật sớm nhưng thời điểm áp dụng chậm hơn để người tiêu dùng, doanh nghiệp có thể thích nghi được. Sau 1 lần tăng thuế có thể giãn cách vài năm sau đó lại tăng để thay đổi hành vi người tiêu dùng và tạo cơ hội cho doanh nghiệp chuyển đổi sản xuất kinh doanh. Điều đó có thể giúp đạt được 3 mục tiêu thay đổi hành vi người tiêu dùng, nhà sản xuất cũng như thu ngân sách nhà nước”, đại biểu Hoàng Văn Cường nêu rõ.

Trong khi đó, theo ông Bùi Ngọc Tuấn, Phó tổng giám đốc Deloitte, mỗi quốc gia trên thế giới có mục tiêu chính sách thuế khác nhau. Tại Úc từ năm 2010 có điều chỉnh tăng thuế tiêu thụ đặc biệt hàng năm với tỷ trọng nhỏ, dựa trên chỉ số giá tiêu dùng. Với phương án đó, người tiêu dùng chấp nhận tăng giá, nếu đắt quá họ không sử dụng sảm phẩm đồng thời cũng đảm bảo mục tiêu thu ngân sách.

Theo ông Tuấn, khi tăng thuế tiêu thụ đặc biệt cần nghiên cứu kỹ tác động của các phương án về lộ trình tăng, phương pháp tính thuế. Ông Tuấn gợi ý có thể đánh thuế theo phương pháp hỗn hợp nhưng phải dựa vào số liệu thống kê rộng rãi có ảnh hưởng trong xã hội hoặc đánh thuế theo tỷ lệ nồng độ cồn trong sản phẩm.