TCDN - Nêu dẫn chứng trên, Tổng Kiểm toán Nhà nước (KTNN) Hồ Đức Phớc muốn nói rằng, nếu không kiểm toán thì khó thu hồi được các dự án đã thu vượt, khó giảm được thời gian thu phí.

Cắt giảm đầu mối, kiểm toán vẫn phải đảm bảo chất lượng

Trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội sáng nay (15/6), Tổng KTNN Hồ Đức Phớc khẳng định việc cắt giảm các cuộc kiểm toán sẽ không ảnh hưởng gì đến chất lượng kiểm toán.

Thậm chí, theo ông Phớc, do cắt giảm nên càng phải đánh giá một cách đúng đắn, có kiến nghị đúng và đặc biệt là xác định được, bịt được lỗ hỗng có khả năng gây ra thất thoát…

Phóng viên: Chính phủ vừa trình Quốc hội đề nghị cắt giảm các cuộc thanh kiểm tra, kiểm toán trong năm 2020. Ông nhìn nhận việc này như thế nào?

Tổng KTNN Hồ Đức Phớc: Năm 2020 KTNN đã giảm 35% cuộc so với năm 2019. Vừa qua, khi dịch bệnh Covid-19 xảy ra, KTNN đã giảm đầu mối, không thực hiện đối chiếu thuế, tạo điều kiện cho doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh.

-Tạo điều kiện cho doanh nghiệp thì đúng rồi, nhưng liệu việc cắt giảm như vậy có khiến có những sai phạm không được kịp thời phát hiện không, thưa ông?

+ Chúng tôi phải chọn mẫu, chọn điểm trọng yếu để kiểm toán chứ. Những vấn đề quan trọng, nhạy cảm thì vẫn phải giữ để kiểm toán.

- Nhưng việc cắt giảm thời gian kiểm toán có đáp ứng chất lượng kiểm toán không, còn đầu mối kiểm toán thì đã được Quốc hội thông qua rồi?

+Các đầu mối, thẩm quyền quyết định thì Tổng KTNN quyết định sau khi có ý kiến của QH. Giảm đầu mối không có nghĩa là giảm các cuộc kiểm toán, mà là giảm các đối tượng liên quan, các DN, các đơn vị trực thuộc.

Vấn đề cốt lõi vẫn phải giữ để thực hiện. Chất lượng kiểm toán thì vẫn phải đảm bảo, nâng lên. Ví dụ như không chỉ tăng thu cho ngân sách mà phải đánh giá một cách đúng đắn, xác định đúng, có kiến nghị đúng và đặc biệt là xác định được, bịt được lỗ hỗng có khả năng gây ra thất thoát, kiến nghị hoàn thiện chính sách, siết chặt kỷ luật kỷ cương về mặt tài chính.

-Làm thế nào xác định lỗ hổng có khả năng gây ra thất thoát để bịt lại?

+Cái đó có hệ thống chuẩn mực kiểm toán. Chúng tôi có 40 chuẩn mực kiểm toán và căn cứ vào đó để thực hiện.

Hai nữa là phương pháp, quy trình. KTNN có quy trình lựa chọn trọng yếu và rủi ro trong quá trình kiểm toán, căn cứ vào đó để xác định chỗ nào cần đi sâu, tập trung.

Kiểm toán dự án PPP là trách nhiệm

-Liên quan đến kiểm toán các dự án PPP đang còn gây tranh cãi khi thảo luận Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công - tư, ông có thể giải thích vì sao KTNN muốn tham gia kiểm toán các dự án này không?

+Không phải muốn tham gia, mà trách nhiệm của KTNN là phải kiểm toán các dự án PPP mà nhà nước có chủ trương đầu tư và sản phẩm đó bàn giao cho Nhà nước.

Có kiểm toán mới xác định được tính tuân thủ của pháp luật và giá trị công trình mà nhà đầu tư hoàn thành. Đó cũng là cơ sở xác định việc thu hồi vốn cho nhà đầu tư, đảm bảo công khai minh bạch, để mọi người giám sát. Gánh nặng này không vào DN, vào dân, cũng không làm thiệt hại cho ngân sách.

-Nhưng từ thực tế các dự án cao tốc Bắc - Nam cho thấy Nhà nước rất khó kêu gọi doanh nghiệp tư nhân tham gia các dự án PPP, giờ nếu thêm phần kiểm toán nữa thì liệu có khiến các nhà đầu tư thêm e ngại?

+Nếu làm đúng thì không việc gì e ngại. Mọi người đều phải công khai minh bạch. Nếu kiểm toán ra một vấn đề sẽ yêu cầu giải trình. Nếu giải trình đúng thì kết luận đúng, đây cũng là dân chủ trong thực hiện. Người dân, Nhà nước đều cần minh bạch, nếu làm đúng thì ko sợ gì.

Thực tế vừa qua, kiểm toán 60 dự án PPP thì đã giảm gần 300 năm thu phí, đó là minh chứng rằng, nếu không kiểm toán thì có thu hồi được các dự án đã thu vượt không, có giảm được thời gian thu phí không.

-Còn việc kiểm toán các dự án giao thông trọng điểm thì sao, thời gian tới khắc phục thế nào, thưa ông?

+Chờ luật thôi, phải xem kiểm toán có được vào không, được tham gia thế nào. Hiện dự thảo có hướng là chỉ cho kiểm toán chỉ số thôi. Kiểm toán chỉ số là gì, như thế không đúng.

Kiểm toán hoạt động là đánh giá tính kinh tế, tính hiệu quả, hiệu lực của các nghiệp vụ kinh tế phát sinh hoặc các báo cáo kiểm toán, hoặc các dự án công trình. Kiểm toán tuân thủ xem có tuân thủ pháp luật hay không, xác định các nghiệp vụ tài chính phát sinh.

Kiểm toán có thể lựa chọn hình thức, loại hình kiểm toán và phương pháp kiểm toán. Đó phải là quyết định của KTNN.