TCDN - Kiểm toán Nhà nước vừa có báo cáo gửi đến Quốc hội cho biết, liên quan đến nợ công, hiện còn tồn đọng một số dự án vay lại vốn vay nước ngoài của Chính phủ có nợ quá hạn.

Theo báo cáo, đến 31/12/2018, có 54 dự án cho vay lại được thực hiện từ trước năm 2010 quá hạn (ủy thác qua Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) 43 dự án, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) 8 dự án; Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (VCB) 3 dự án) với dư nợ là 5.122 tỷ đồng, trong đó các khoản nợ quá hạn chưa thanh toán là 3.551,68 tỷ đồng.

Năm 2018 còn phải ứng Quỹ tích lũy trả nợ để trả nợ cho 2 dự án Chính phủ bảo lãnh 1.184 tỷ đồng.

Nợ công tăng

Kết quả chung về kiểm toán nợ công cũng được nêu tại báo cáo. Theo đó, dư nợ công đến 31/12/2018 là 3.232.411 tỷ đồng, bằng 58,3% GDP thực hiện (3.232.411/5.542.300 tỷ đồng). Mặc dù các chỉ tiêu nợ công, nợ Chính phủ so với GDP tiếp tục giảm so với các năm trước nhưng dư nợ công năm 2018 tiếp tục gia tăng 159.117 tỷ đồng tương đương 5,18% so với năm 2017.

Kiểm toán Nhà nước nhận định, nợ công tăng dẫn đến áp lực về nghĩa vụ nợ ngày càng cao đối với ngân sách nhà nước (NSNN) (chi trả phí, lãi vay) và quản lý nợ công (vay để trả nợ gốc) trong cả hiện tại và tương lai.

Năm 2018, hệ số trả nợ của Chính phủ so với tổng thu NSNN ở mức 12,3% (230.823/1.880.029 tỷ đồng), trong đó chi trả nợ lãi 104.443 tỷ đồng bằng 146% tổng chi đầu tư phát triển của ngân sách Trung ương và bằng 68,2% bội chi NSNN năm 2018.

Khái quát kết quả kiểm toán báo cáo tài chính, các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước năm 2018 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và 10 tổ chức tài chính, ngân hàng, Tổng Kiểm toán nêu rõ: Ngân hàng Nhà nước đã điều hành chính sách tiền tệ góp phần kiểm soát lạm phát cơ bản bình quân cả năm 1,48%, lạm phát bình quân ở mức 3,54%, góp phần hỗ trợ tăng trưởng kinh tế đạt 7,08%, tỷ giá và thị trường ngoại tệ cơ bản ổn định, dự trữ ngoại hối Nhà nước tăng 12%.

Hầu hết các tổ chức tài chính, ngân hàng, bảo hiểm được kiểm toán đều đảm bảo các chỉ tiêu an toàn trong hoạt động (trừ Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam), kinh doanh có lãi  hoặc chênh lệch thu chi dương (trừ VDB).

Song, lãi suất cho vay bình quân năm 2018 tăng so với năm 2017, không đạt mục tiêu giảm lãi suất cho vay theo Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 1/1/2018 của Chính phủ. Một số tổ chức tín dụng tăng trưởng tín dụng vượt mức tối đa cho phép của Ngân hàng Nhà nước.

Điểm danh đơn vị đầu tư tài chính hiệu quả thấp 

Cụ thể như Tổng công ty Cổ phần Bảo hiểm Bưu điện (PTI) lãi từ hoạt động đầu tư ngắn hạn và dài hạn chỉ đạt 0,1%/năm, thấp hơn lãi suất tiền gửi không kỳ hạn tại các ngân hàng thương mại, đến 31/12/2018 phải trích lập dự phòng các khoản đầu tư 163 tỷ đồng; góp 88 tỷ đồng thành lập Công ty CP Bất động sản Bưu điện từ năm 2008 chỉ nhận được 1 tỷ đồng cổ tức, đến 31/12/2018 lỗ lũy kế 0,5 tỷ đồng.

Cũng theo Kiểm toán Nhà nước, PTI ủy thác đầu tư 34 tỷ đồng thời hạn 2 năm cho Công ty CP Bất động sản Bưu điện để đầu tư Dự án biệt thự nghỉ dưỡng Hồ Tuyền Lâm (Đà Lạt), dự án chậm tiến độ, hết thời hạn ủy thác chưa thu hồi được vốn đầu tư phải gia hạn hợp đồng ủy thác; rồi khoản ủy thác cho vay 45 tỷ đồng để Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Thăng Long cho vay Công ty CP Vận tải biển VISHIP đã quá hạn từ năm 2011, thu hồi từ việc bán đấu giá tài sản được 6,6 tỷ đồng, số còn lại phải trích lập dự phòng 100%.

Công ty TNHH Mua bán nợ Việt Nam (DATC) đến 31/12/2018 trích lập dự phòng 239/711 tỷ đồng vốn đầu tư, năm 2018 không được nhận cổ tức từ 25 đơn vị DATC đầu tư dưới hình thức chuyển nợ thành vốn góp (580 tỷ đồng) do các đơn vị hoạt động cầm chừng, sản xuất kinh doanh thua lỗ.

Tổng công ty Bảo hiểm Bảo Việt (BHBV) phải trích lập dự phòng 100% khoản đầu tư 72 tỷ đồng tiền gửi tại Công ty CP Cho thuê tài chính II Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, 95% khoản đầu tư 190 tỷ đồng trái phiếu Vinashin; đã thanh lý hợp đồng ủy thác BIDV cho Công ty TNHH đèn hình Orion Hannel vay vốn năm 2004 nhưng chưa thu được 25,4 tỷ đồng tiền lãi.

Ngân hàng Công thương Việt Nam (Vietinbank) có khoản đầu tư trái phiếu doanh nghiệp có khả năng mất vốn 1.070 tỷ đồng, với số lãi chưa thu được 532 tỷ đồng, theo Kiểm toán Nhà nước nêu.

Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) góp 3.690 tỷ đồng vào Tổng công ty Phát triển hạ tầng và Đầu tư tài chính Việt Nam để đầu tư Dự án đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng. Dự án chưa cân đối được dòng tiền, VDB không thu được lợi nhuận kể từ khi góp vốn năm 2007. Nợ xấu tại 31/12/2018 của VDB chiếm 17,2% tổng dư nợ.

Cũng theo báo cáo của Kiểm toán Nhà nước, Sở Giao dịch 1- VDB giải ngân cho vay Công ty CP Tập đoàn Thái Hoà Việt Nam chưa chặt chẽ, Công ty có dấu hiệu lập khống hồ sơ mua bán hàng hoá giữa công ty mẹ và công ty con để hợp thức hóa hồ sơ vay vốn và không phối hợp với ngân hàng trong việc kiểm tra hàng hóa hình thành từ vốn vay, nợ khó có khả năng thu hồi tại 31/12/2018 của Công ty là 337,1 tỷ đồng.