TCDN - Quản lý đất đai tại các Ban quản lý rừng phòng hộ ở Thanh Hóa đang gặp nhiều thách thức, với tình trạng lấn chiếm, tranh chấp và chuyển nhượng trái phép đất đai, ảnh hưởng đến hàng ngàn hecta đất và làm giảm hiệu quả sử dụng tài nguyên.

Thực trạng quản lý đất đai tại các Ban quản lý rừng phòng hộ ở Thanh Hoá

Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường Thanh Hóa, toàn bộ 8/8 Ban quản lý rừng phòng hộ tại Thanh Hóa đều đã phát hiện tình trạng chồng lấn đất với người dân đang sử dụng. Diện tích tổng cộng mà các Ban quản lý này kiểm soát là 81.657,01 ha, trong đó 80.917,07 ha là đất nông nghiệp. Tuy nhiên, việc quản lý ranh giới và hồ sơ địa chính còn tồn tại nhiều hạn chế. Các hồ sơ địa chính hiện tại chủ yếu sử dụng bản đồ tỷ lệ 1/10.000, không thể phản ánh chính xác tình trạng thực địa, dẫn đến việc sử dụng đất bị xâm lấn và chuyển nhượng trái phép​.

Ngoài ra, một số Ban quản lý chỉ thực hiện quản lý trên giấy tờ mà chưa triển khai đầy đủ các biện pháp kiểm soát thực địa. Điều này khiến một phần diện tích đất rừng bị sử dụng sai mục đích, gây lãng phí tài nguyên. Ví dụ, các hộ dân tự ý xây dựng công trình trên đất rừng và chuyển nhượng đất trái phép mà không được giám sát hoặc xử lý kịp thời​.  

Đến nay, công tác rà soát và thu hồi đất đã đạt được một số kết quả tích cực. Cụ thể, 1.587,42 ha đất đã được thu hồi từ 5 Ban quản lý rừng phòng hộ, bao gồm Mường Lát, Lang Chánh, Thường Xuân, Sông Chàng, và Thạch Thành. Diện tích này đã được bàn giao cho chính quyền địa phương để quản lý, lập phương án sử dụng đất phục vụ cho sản xuất nông nghiệp và kinh tế địa phương. 

Tuy nhiên, các Ban quản lý còn lại như Như Thanh, Quan Sơn, và Nghi Sơn vẫn đang trong quá trình rà soát và hoàn thiện hồ sơ thu hồi đất, với diện tích dự kiến bàn giao lên tới 4.307,80 ha. Việc bàn giao đất tại những khu vực này được cho là gặp nhiều khó khăn do địa hình phức tạp và thiếu các biện pháp kiểm soát chặt chẽ.  

Một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất là việc quản lý ranh giới và hồ sơ địa chính không được cập nhật và kiểm tra đầy đủ. Điều này dẫn đến tình trạng lấn chiếm và tranh chấp đất đai diễn ra ngày càng phức tạp. Các Ban quản lý chưa hoàn thành hồ sơ pháp lý, điều này tạo ra kẽ hở cho những hành vi vi phạm pháp luật đất đai như lấn chiếm, xây dựng công trình trái phép​.  

Việc giao khoán đất rừng cũng gặp nhiều hạn chế, do không có sự kiểm soát chặt chẽ trong quá trình giao khoán, khiến nhiều trường hợp mua bán, chuyển nhượng hợp đồng trái phép diễn ra. Đặc biệt, nhiều đối tượng không thuộc diện sản xuất nông, lâm nghiệp trực tiếp đã nhận được đất, gây ra tranh chấp kéo dài​.  

Ngoài ra, phần lớn diện tích đất mà các Ban quản lý dự kiến bàn giao về cho địa phương quản lý lại nằm ở những khu vực khó tiếp cận như vùng sâu, vùng xa, sông suối hoặc núi đá. Điều này khiến quá trình thu hồi đất gặp nhiều khó khăn, mất nhiều thời gian và nguồn lực​. 

Hệ lụy từ quản lý đất đai chưa chặt chẽ và giải pháp cải thiện

Sự thiếu hụt trong quản lý đất đai đã gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực. Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường, tình trạng lấn chiếm và tranh chấp đất đai tại các Ban quản lý rừng phòng hộ không chỉ gây mất ổn định xã hội mà còn ảnh hưởng đến phát triển kinh tế địa phương. Nhiều công trình trái phép vẫn chưa được giải quyết dứt điểm, gây ra tình trạng mất lòng tin trong cộng đồng.

Hơn nữa, sự lỏng lẻo trong quản lý đất rừng dẫn đến lãng phí tài nguyên đất đai, khi diện tích lớn đất rừng bị bỏ hoang hoặc sử dụng không hiệu quả. Điều này làm giảm hiệu suất phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt trong bối cảnh nhiều hộ dân vẫn thiếu đất sản xuất.

Để khắc phục tình trạng trên, các Ban quản lý rừng phòng hộ cần thực hiện một số giải pháp cải thiện. Trước hết, việc hoàn thiện hồ sơ pháp lý và cập nhật ranh giới địa chính là yếu tố then chốt để đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong quản lý đất đai. Các Ban quản lý cần triển khai đo đạc thực địa, lập bản đồ chính xác và cắm mốc rõ ràng để tránh tình trạng chồng lấn và tranh chấp​. 

Ngoài ra, cần tăng cường phối hợp giữa các Ban quản lý rừng phòng hộ và chính quyền địa phương để kịp thời giải quyết các vụ việc lấn chiếm đất đai. Cần có biện pháp mạnh mẽ và quyết liệt hơn trong việc xử lý các trường hợp xây dựng trái phép, đồng thời đảm bảo giao khoán đất đúng đối tượng, theo dõi chặt chẽ quá trình sử dụng đất sau khi giao khoán. 

Việc giao đất từ các Ban quản lý cho địa phương cũng cần được thực hiện nhanh chóng, đặc biệt tại những khu vực đã có kế hoạch thu hồi. Điều này không chỉ giúp tăng hiệu quả quản lý đất mà còn góp phần tạo điều kiện cho người dân có đất sản xuất, cải thiện đời sống kinh tế của cộng đồng​.Quản lý đất đai tại các Ban quản lý rừng phòng hộ ở Thanh Hóa đang đối diện với nhiều khó khăn, tuy nhiên, nếu được khắc phục kịp thời và hiệu quả, sẽ mở ra cơ hội phát triển kinh tế địa phương. Việc tăng cường phối hợp giữa các cơ quan quản lý, cải thiện hồ sơ pháp lý, và đẩy mạnh việc giải quyết các tranh chấp sẽ góp phần bảo vệ và tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên đất rừng.