TCDN - Sự phân bổ không đồng đều vaccine COVID-19 có thể khiến kinh tế thế giới mất 9.200 tỷ USD, theo kết quả của một nghiên cứu.

Phòng Thương mại Quốc tế (Mỹ) công bố một nghiên cứu về tổn thất của kinh tế thế giới do sự phân bổ vaccine COVID-19 không đều. Nghiên cứu cho thấy tình trạng đó có thể khiến thế giới mất 9.200 tỷ USD. Một nghiên cứu tương tự của Rand Corporation ước tính tổn thất hàng năm vì sự phân bố vaccine COVID-19 không đều có thể lên tới 1.200 tỷ USD và tăng trưởng toàn cầu trong năm nay có thể thấp hơn một nửa so với ước tính 4% của World Bank, nếu việc phân phối vaccine không diễn ra nhanh chóng.

Vaccine Tracker, công cụ theo dõi phân bố vaccine của Bloomberg, cho thấy trung bình 4,54 triệu liều vaccine COVID-19 đã được tiêm mỗi ngày trên khắp thế giới trong tuần trước. Nhưng chỉ riêng Mỹ và Anh đã chiếm khoảng 40% trong số 119,8 triệu liều được theo dõi trên toàn cầu.

Ngược lại, tình hình tiêm vaccine COVID-19 ở các nước đang phát triển và mới nổi chưa phổ biến. Ở châu Phi, chỉ Ai Cập, Morocco, Seychelles và Guinea bắt đầu tiêm vaccine. Phần lớn Trung Á và Trung Mỹ vẫn chưa bắt đầu tiêm chủng, hoặc tiêm chủng chậm.

Thực trạng ấy khiến các nền kinh tế mới nổi có nguy cơ tụt hậu hơn nữa về mặt kinh tế và hạn chế khả năng phục hồi. Sự không đồng đều trong nỗ lực chống COVID-19 trên phạm vi toàn cầu có thể dẫn đến nguy cơ biến chủng mới xuất hiện lại gây khó kiểm soát và khủng hoảng kinh tế.

"Do virus đột biến, không quốc gia nào an toàn cho đến khi cả thế giới tiêm chủng và đạt khả năng miễn dịch theo cộng đồng", Chua Hak Bin, Nhà kinh tế cấp cao của Maybank Kim Eng Research ở Singapore, phát biểu.

Lập luận như vậy khiến các nước giàu chịu áp lực ngày càng lớn trong việc chia sẻ kho vaccine COVID-19 của họ, trong khi một bộ phận người dân không ủng hộ sự hào phóng như vậy. Tuy nhiên, các dấu hiệu cho thấy hành vi tích trữ đang diễn ra.

Các quốc gia châu Âu đang bất đồng quan điểm về khả năng tiếp cận vaccine, giống như tình trạng từng xảy ra với các thiết bị bảo hộ cá nhân cách đây một năm. Trong khi đó, chương trình hỗ trợ tiếp cận vaccine đang được các nền kinh tế lớn nhất tài trợ lại không đủ năng lực cần thiết.

Gavekal Dragonomics chỉ ra rằng Trung Quốc, quốc gia đang thúc đẩy sự phục hồi kinh tế toàn cầu sau khi kiểm soát virus, dường như đang giảm mức độ khẩn trương và tụt hậu so với phương Tây trong việc triển khai vaccine COVID-19.

Có thể một số nền kinh tế đang phát triển trên toàn thế giới sẽ sớm nhận sự cứu trợ thông qua sáng kiến Covax của Tổ chức Y tế Thế giới, sẽ gửi 97,2 triệu liều vaccine đến Ấn Độ trong đợt phân phối đầu tiên. Pakistan sẽ nhận được 17,2 triệu, còn Nigeria nhận được 16 triệu.

Rand Corporation ước tính rằng chủ trương quốc hữu hóa vaccine có thể khiến các nước thu nhập cao tiêu tốn 119 tỷ USD mỗi năm, so với 25 tỷ USD khi chia sẻ vaccine cho các nước thu nhập thấp.

Các học giả của Đại học Koc và Đại học Maryland đã tính toán rằng các nền kinh tế phát triển gánh chịu 49% tổn thất kinh tế của một đại dịch toàn cầu kéo dài, ngay cả khi họ tiêm chủng toàn dân.

Gần một nửa số giám đốc điều hành tham gia khảo sát của Oxford Economics nói rằng hoạt động kinh doanh của họ vẫn ở dưới mức trước đại dịch trong năm 2021. Hơn 4/5 đánh giá các đợt đại dịch lặp đi lặp lại là một rủi ro đáng kể hoặc rất đáng kể trong trung hạn.

Các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển dễ hứng chịu tổn thương khi các nước giàu tích trữ liều lượng vaccine, vì hệ thống y tế mỏng manh của họ đang căng thẳng dưới áp lực số ca bệnh ngày càng tăng. Họ thiếu nguồn lực sản xuất và phân phối vaccine COVID-19 đủ nhanh như các nước giàu.

Indonesia là một ví dụ. Đây là nền kinh tế lớn thứ tư thế giới và là nơi sinh sống của 274 triệu người. Tuy nhiên, số ca nhiễm bệnh và tử vong đã tăng với tốc độ kỷ lục. Gần nửa triệu người nước này đã tiêm liều vaccine đầu tiên vào cuối tháng 1, không đạt được mục tiêu của chính phủ là 598.400 cho tháng đó. Quốc gia này hiện là một trong những nước có tỷ lệ dân số ít được tiêm chủng nhất trong 66 quốc gia mà Vaccine Tracker của Bloomberg theo dõi, với 0,3 liều trên 100 người hôm 5/2.

Viện Kinh tế Quốc tế Peterson đã giải thích tình thế tiến thoái lưỡng nan do cái gọi là quốc hữu hóa vaccine trong một báo cáo mới đây với tiêu đề: "Đại dịch nằm ngoài khả năng kiểm soát ở bất kỳ đâu trừ khi mọi nơi đều kiểm soát thành công nó".

"Nếu tình trạng sức khỏe cộng đồng nằm ngoài tầm kiểm soát, đó không chỉ là vấn đề kinh tế địa phương, mà còn là vấn đề kinh tế toàn cầu. Nhưng, thật không may, tôi không chắc có người nào thực sự chuẩn bị cho viễn cảnh ấy", Monica de Bolle, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Peterson và là một trong những tác giả của báo cáo, bình luận.