TCDN - Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết vẫn còn những trường hợp hoàn thuế VAT diễn ra trong thời gian dài. Ông khẳng định Bộ Tài chính sẽ tiến hành chấn chỉnh để làm sao thời gian hoàn thuế sớm nhất tạo điều kiện cho doanh nghiệp.

Chiều 28/5, Quốc hội thảo luận về Nghị quyết giảm thuế VAT 2%. Đại biểu Trần Khánh Thu (Thái Bình), đề nghị đưa hoạt động tín dụng vào đối tượng giảm thuế VAT để tạo điều kiện cho doanh nghiệp, người dân có thể tiếp cận được nguồn vốn rẻ hơn. Đối với hoạt động này người tiêu dùng ở đây là người chịu thuế, là người chịu thuế VAT, nếu được giảm thuế thì tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp sẽ được tiếp cận với nguồn vốn thấp hơn và tạo điều kiện cho ngân hàng mở rộng hoạt động tín dụng.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Văn Thân (Thái Bình) đề nghị Quốc hội đưa vào nghị quyết về trách nhiệm của cơ quan thu thuế VAT và cơ quan hoàn thuế VAT. Hiện nay, vấn đề này đang rất bức xúc trong doanh nghiệp, bởi vì lúc thu thì rất dễ nhưng lúc hoàn thuế thì rất khó.

“Tôi nghĩ trách nhiệm này là phải rất sòng phẳng về mặt luật pháp, tức là nếu chúng ta có một suy nghĩ gì hoặc có một nghi ngờ gì về chuyện trốn thuế ở đây thì phải đưa ra pháp luật, nếu ai thua thì người ấy phải chịu trách nhiệm. Ví dụ như doanh nghiệp chậm nộp thuế VAT là bị phạt, vậy nếu người ta chứng minh được là người ta đúng mà cơ quan chức năng của nhà nước hoàn thuế muộn thì cũng phải trách nhiệm tương tự như thế”, đại biểu Thân nói.

Theo đại biểu Dương Tấn Quân (Bà Rịa - Vũng Tàu), hiện nay danh mục hàng hóa không được giảm thuế VAT được liệt kê theo mô tả tại các phụ lục kèm theo Nghị định 15 năm 2022 và Nghị định 180 năm 2024 nhưng không gắn với hệ thống mã số hàng hóa do tổ chức hải quan thế giới quy định, viết tắt là mã HS hoặc mã ngành kinh tế cụ thể dẫn đến tình trạng doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa gặp khó khăn trong việc tra cứu, xác định đúng thuế suất, điều này cũng gây khó khăn cho cơ quan thuế trong kiểm tra, đối chiếu và xử lý. Do đó, đại biểu đề nghị Chính phủ cần xem xét, công khai rõ ràng danh mục hàng hóa, dịch vụ được và không được giảm thuế theo hệ thống mã HS thống nhất, dễ tra cứu và công bố rộng rãi trên Cổng thông tin điện tử.

Bên cạnh đó, đại biểu Quân cũng cho rằng, hướng dẫn áp dụng thuế trong giai đoạn chuyển tiếp chưa kịp thời và dễ gây rủi ro về pháp lý. Thực tiễn triển khai các lần giảm thuế trước cho thấy thường đến sát thời điểm có hiệu lực thì cơ quan có thẩm quyền mới ban hành các văn bản hướng dẫn nên doanh nghiệp không kịp thời để điều chỉnh hợp đồng, phần mềm quy trình bán hàng dẫn đến việc sai sót và bị xử lý, xử phạt. Vì vậy, đại biểu đề nghị Chính phủ ban hành các hướng dẫn chi tiết sớm nhất có thể khi nghị quyết có hiệu lực và đồng thời cần có hướng dẫn riêng cho các giao dịch phát sinh trong thời gian chuyển tiếp, đặc biệt là trường hợp ký hợp đồng trước nhưng xuất hóa đơn sau.

Ngoài ra, đại biểu Quân cũng nhấn mạnh, cần đảm bảo chính sách giảm thuế thực sự đến tay người tiêu dùng chứ không bị giữ lại ở khâu trung gian. Trên thực tế thì không ít trường hợp doanh nghiệp được giảm thuế đầu ra nhưng không giảm giá bán làm cho người tiêu dùng không được hưởng lợi từ chính sách, nếu không kiểm soát tốt thì chính sách giảm thuế có thể trở thành hình thức hỗ trợ không hiệu quả. Vì vậy, Chính phủ cần tăng cường cơ chế theo dõi, kiểm soát giá bán trên thị trường đối với các mặt hàng thiết yếu nằm trong diện được giảm thuế để đảm bảo chính sách đúng mục tiêu là hỗ trợ người dân và kích cầu tiêu dùng.

Trả lời về nội dung này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho hay, đối với những dịch vụ như hoạt động tài chính ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm không thuộc đối tượng chịu thuế VAT nên không phải giảm thuế.

Về hoàn thuế VAT, Bộ trưởng chỉ rõ, hiện nay có 2 trường hợp. Thứ nhất, có những trường hợp thuộc đối tượng hoàn thuế trước. Các cơ quan thuế khi thực hiện việc hoàn thuế VAT sẽ làm rất nhanh hay hải quan sẽ làm rất nhanh.

Đối với trường hợp hoàn thuế sau, sau khi kiểm tra chứng từ theo quy định của Luật Quản lý thuế tối đa là 40 ngày các cơ quan phải có nghĩa vụ hoàn thuế cho doanh nghiệp.

Bộ trưởng cũng thừa nhận có những trường hợp hoàn thuế trong thời gian dài hơn.  Đồng thời khẳng định sẽ có chấn chỉnh để đảm bảo làm sao thời gian hoàn thuế VAT sớm nhất cho các doanh nghiệp.

Đối với ý kiến liên quan đến việc danh mục giảm thuế, Bộ trưởng cho biết trong giai đoạn đầu có những khó khăn nhất định. Tuy nhiên hiện nay đã có những thay đổi, chúng ta đã triển khai không có vướng mắc gì.

Việc giảm thuế VAT 2% sẽ làm giảm thu ngân sách nhà nước trong 6 tháng cuối năm của 2025 là 39,54 nghìn tỷ và năm 2026 sẽ giảm khoảng 82,2 nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, có tác động tích cực cho kích thích sản xuất và thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh, qua đó tạo thêm nguồn thu cho ngân sách đồng thời thúc đẩy cho tăng trưởng kinh tế.

Chính phủ đã cân nhắc và nhận thấy cần thiết phải kéo dài chính sách giảm thuế giá trị gia tăng đến hết năm 2026 do các doanh nghiệp hiện vẫn đang gặp nhiều khó khăn. Việc giảm thuế không chỉ hỗ trợ trực tiếp người tiêu dùng mà còn gián tiếp tác động tích cực đến các doanh nghiệp sản xuất và hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa. Đây là những biện pháp cần thiết trong bối cảnh hiện nay. Do đó, trước mắt, Chính phủ quyết định tiếp tục áp dụng chính sách này đến hết năm 2026. Trước khi kết thúc thời gian miễn, giảm thuế, sẽ tiếp tục đánh giá để xem xét việc có cần thiết kéo dài chính sách hay không.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng