TCDN - Hiện cả nước có hơn 50.000 đơn vị sự nghiệp công lập (ĐVSNCL) nắm giữ vốn tài sản nhà nước gần 1 triệu tỷ đồng. Tuy nhiên, tính đến tháng 8/2019 số lượng ĐVSNCL đã chuyển đổi thành công ty cổ phần chỉ đạt 14,5%, tương đương 31 đơn vị.

Ông Đặng Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp – Bộ Tài chính cho biết, đến cuối năm 2018, cả nước có hơn 50.000 ĐVSNCL nắm giữ vốn tài sản nhà nước gần 1 triệu tỷ đồng (gần tương đương quy mô vốn và tài sản của khu vực DNNN), tạo ra hơn 2,5 triệu việc làm. Mặc dù giữ vai trò then chốt cung ứng dịch vụ công và thực hiện chính sách an sinh xã hội, nhưng họat động của các ĐVSNCL vẫn còn nhiều tồn tại.

Theo báo cáo của các Bộ và địa phương, đến tháng 8/2019, có 338 ĐVSNCL đã được các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND cấp tỉnh trình Thủ tướng Chính phủ đưa vào Danh mục chuyển đổi thành CTCP. Trong đó, có 213 ĐVSNCL đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đưa vào Danh mục chuyển đổi. Có 38 đơn vị đã được phê duyệt phương án chuyển đổi, trong đó có 31 ĐVSNCL đã hoàn thành chuyển đổi thành CTCP. Như vậy, số lượng ĐVSNCL đã chuyển đổi thành công ty cổ phần mới chỉ đạt 14,5%.

Thực tế cho thấy, việc chuyển đổi đã giúp ĐVSNCL thu hút thêm nguồn lực xã hội, nâng cao hiệu quả hoạt động, thu nhập trung bình của người lao động tăng gần 30%, song so với lộ trình, việc chuyển đổi đến nay còn lúng túng. Chính vì vậy, để phù hợp với quy định pháp lý và đặc thù khi chuyển sang mô hình DN, Bộ Tài chính đang xây dựng dự thảo nghị định (NĐ) chuyển ĐVSNCL thành công ty cổ phần, trong đó quy định rõ đối tượng, điều kiện, hình thức, nhà đầu tư, cơ chế xử lý tài chính sau khi chuyển đổi…

Bà Nguyễn Thị Ngọc Khánh – Cục Tài chính doanh nghiệp cho biết thêm, dự thảo đề xuất các đối tượng chuyển đổi bao gồm các ĐVSNCL thuộc bộ, cơ quan ngang bộ, thuộc Chính phủ, UBND tỉnh, TP, quận, huyện, thị xã; thuộc các cơ quan chuyên môn của bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, tỉnh; thuộc DN do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ…

Để chuyển đổi, các ĐVSNCL phải tự bảo đảm chi thường xuyên và đầu tư hoặc tự đảm bảo được chi thường xuyên trong năm gần nhất với thời điểm thực hiện chuyển đổi; còn vốn nhà nước sau khi đã được xử lý tài chính và xác định lại giá trị; thuộc danh mục ngành, lĩnh vực do Thủ tướng Chính phủ quyết định trong từng thời kỳ. Sẽ bổ sung thêm 2 hình thức chuyển đổi là bán toàn bộ vốn nhà nước hiện có tại ĐVSNCL hoặc kết hợp vừa bán toàn bộ vốn nhà nước vừa phát hành thêm cổ phiếu…

Để tránh các vướng mắc phát sinh trong việc xác định giá trị quyền sử dụng đất vào giá trị ĐVSNCL và các vấn đề phải xử lý như các DNNN được CPH, cũng như tránh việc thất thoát tài nguyên, nguồn vốn nhà nước, Dự thảo Nghị định có quy định về hình thức sử dụng đất của ĐVSNCL chuyển đổi là “thuê đất trả tiền hàng năm”. Dự thảo NĐ không có hình thức giao đất như quy định của NĐ số 126/2017/NĐ-CP do các ĐVNSCL không có chức năng kinh doanh bất động sản.

Về xử lý tài chính khi chuyển đổi ĐVSNCL, trên cơ sở các quy định về cơ chế tài chính, chế độ kế toán của ĐVSNCL, Nghị định có quy định xử lý tài chính phù hợp với đặc điểm đặc thù của ĐVSNCL (khác với doanh nghiệp NN) bao gồm: Xử lý số dư Quỹ bổ sung thu nhập, Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp, Quỹ khen thưởng, Quỹ phúc lợi, Quỹ khác, Quỹ đặc thù của ĐVSNCL, số dư nguồn thực hiện cải cách tiền lương, các khoản kinh phí ĐVSNCL được ngân sách nhà nước, Công ty mẹ hoặc đơn vị cấp trên cấp để thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học và công nghệ, các dự án đầu tư xây dựng cơ bản, mua sắm trang thiết bị...

Đối với việc xác định giá trị ĐVSNCL,  Dự thảo NĐ quy định “Tổng giá trị thực tế của ĐVSNCL chuyển đổi là giá trị toàn bộ tài sản của đơn vị tại thời điểm xác định giá trị đơn vị sau khi đánh giá lại có tính đến giá trị nhãn hiệu, tên thương mại của đơn vị”. Như vậy, khác so với cách xác định giá trị DN quy định của NĐ số 126/2017/NĐ-CP,  dự thảo NĐ quy định giá trị của ĐVSNCL không bao gồm “khả năng sinh lời, giá trị tiềm năng” (do ĐVSNCL chưa thực hiện theo cơ chế tài chính doanh nghiệp nên không có đủ các chỉ tiêu tài chính để xác định giá trị tiềm năng).