TCDN - Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - CTCP (ACV) vẫn chưa hiệu chỉnh xong những sai sót liên quan đến việc thu phí dịch vụ đường dẫn vào nhà ga 21 sân bay dù đã được Thanh tra Chính phủ phát hiện cách đây 2 năm.

Xin lùi thời gian hoàn thành

Lãnh đạo Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) vừa xác nhận chưa thể lắp đặt hệ thống kiểm soát thời gian đối với xe ra vào các sân bay do ACV quản lý, khai thác trước ngày 31-3.

Nguyên nhân theo ACV, do bản thân là doanh nghiệp nhà nước (95,4% vốn nhà nước) nên việc thực hiện đầu tư, mua sắm tài sản phải tuân thủ đầy đủ tất cả quy trình của Nhà nước về đấu thầu, xây dựng. Đồng thời, phải được Cục Hàng không cấp phép thi công trước khi thực hiện theo đúng quy định. Do vậy, ACV xin Bộ GTVT lùi thời gian hoàn thành.

Trước đó, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể đã chỉ đạo ACV lắp đặt hệ thống kiểm soát thời gian với xe ra vào sân bay hoàn tất trước 31-3, không thu tiền với xe vào khu vực đón trả khách trong khoảng thời gian dự kiến 10 phút.

Báo cáo với Bộ Giao thông vận tải mới đây, lãnh đạo ACV cho biết trong năm 2019 doanh nghiệp này đã chủ động thực hiện đầu tư, xây dựng và hoàn thiện hệ thống kiểm soát xe ra, vào nhà ga các cảng hàng không, sân bay do ACV quản lý với tổng mức đầu tư 160 tỉ đồng.

Trong đó, tại 3 sân bay Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng: đang tiến hành lắp đặt hệ thống kiểm soát thu phí không dừng và dự kiến hoàn thành để khai thác cuối tháng 4-2020.

Với 18 sân bay còn lại có 3 sân bay đã hoàn tất việc xây dựng, đang triển khai lắp đặt hệ thống; có 15 sân bay đã hoàn thành công tác chuẩn bị đầu tư và đã nộp hồ sơ xin cấp phép biện pháp thi công lên Cục Hàng không từ tháng 1 và tháng 2-2020.

Đến nay có 5 trong số 18 sân bay đã được phê duyệt, còn 10 sân bay đang chờ Cục Hàng không phê duyệt để thực hiện.

Theo ông Vũ Thế Phiệt - tổng giám đốc ACV - cho biết ACV là doanh nghiệp nhà nước (95,4% vốn nhà nước) nên việc thực hiện đầu tư, mua sắm tài sản phải tuân thủ đầy đủ tất cả các quy trình của Nhà nước về đấu thầu, xây dựng, đồng thời phải được Cục Hàng không cấp phép thi công trước khi thực hiện theo đúng quy định.

Do vậy, ACV không thể hoàn thành đưa vào sử dụng hệ thống kiểm soát xe ra, vào các sân bay trước 31-3-2020 theo chỉ đạo của Bộ Giao thông vận tải.

ACV đề nghị Bộ Giao thông vận tải chỉ đạo Cục Hàng không sớm xem xét, phê duyệt biện pháp thi công hệ thống kiểm soát thời gian xe ra vào tại 10 sân bay còn lại để nhanh chóng triển khai thực hiện nhằm hoàn thành đưa vào sử dụng cuối quý 2-2020 để triển khai đồng bộ trong toàn hệ thống sân bay do ACV quản lý.

Đề xuất không truy thu

Liên quan đến các khoản thu phí vào nhà ga cảng hàng không đã được Thanh tra Chính phủ cho là chưa đúng quy định tại Kết luận số 2529/KL-TTCP về việc thực hiện chính sách, pháp luật về việc sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại ACV, Bộ GTVT vẫn bảo lưu quan điểm đề nghị Bộ Tài chính thống nhất báo cáo Thủ tướng Chính phủ không xử lý kinh tế số tiền đơn vị chủ cảng đã thu được từ dịch vụ đường dẫn vào nhà ga hàng không đối với ô tô đưa, đón trả khách giai đoạn 2012-2017, do ACV đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ ngân sách theo quy định.

Quan điểm của Bộ GTVT là dịch vụ sử dụng đường dẫn vào nhà ga cảng hàng không là dịch vụ phi hàng không không nằm trong danh mục dịch vụ phi hàng không thiết yếu nên doanh nghiệp cảng hàng không được tổ chức thu giá, quyết định mức giá và thực hiện niêm yết giá theo quy định tại điểm b, khoản 4, khoản 8, Điều 11, Luật Hàng không dân dụng Việt Nam. Do đó, việc ACV thu phí dịch vụ đường dẫn vào nhà ga là thuộc thẩm quyền của đơn vị chủ cảng.

Bên cạnh đó, trong Kết luận số 2569/KL-TTCP ngày 12/10/2017 của Thanh tra Chính phủ thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản, cổ phần hóa, thoái vốn và tái cơ cấu ACV, Thanh tra Chính phủ cũng không kiến nghị xử lý về kinh tế đối với số tiền sử dụng đường dẫn vào nhà ga hàng không mà ACV đã thu.

Trước đó, vào cuối tháng 12/2017, Phó thủ tướng Trương Hòa Bình đã giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ GTVT rà soát và có ý kiến chính thức về phương án xử lý đối với số tiền thu phí đường dẫn thực tế ACV đã thu (giai đoạn 2012-2017). Trong khi đó, Bộ GTVT được giao chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính kiểm tra, rà soát, thống nhất phương án thu, giá dịch vụ đường dẫn vào nhà ga các cảng hàng không trong thời gian tới; đảm bảo hợp lý, phù hợp theo quy định của pháp luật, hài hòa lợi ích của doanh nghiệp và người sử dụng”.

Cần phải nói thêm rằng, tại Kết luận số 2529/KL-TTCP, Thanh tra Chính phủ cho rằng “21 chi nhánh cảng hàng không đang thu tiền sử dụng sân đường dẫn vào nhà ga hàng không đối với ô tô đưa, đón trả khách là không đúng quy định pháp luật về đất đai do không phải nộp tiền sử dụng đất. Tổng số tiền thu khoảng 59 tỷ đồng. Trách nhiệm thuộc về ACV, 21 cảng hàng không”.

Hiện nay, khác biệt lớn nhất giữa Bộ Tài chính và Bộ GTVT trong việc xử lý Kết luận số 2529/KL-TTCP, theo ACV, nằm ở việc xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai đối với phần diện tích đất làm đường dẫn vào nhà ga cảng hàng không.

Theo quan điểm của Bộ GTVT, đất sử dụng để xây dựng đường dẫn vào nhà ga các cảng hàng không là đất giao không thu tiền sử dụng đất theo quy định tại điểm b, Khoản 1 và điểm a, Khoản 3, Điều 156, Luật Đất đai. Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho rằng, trường hợp xác định là đất công cộng không có mục đích kinh doanh, thì thực hiện theo hình thức giao đất không thu tiền sử dụng đất; với phần giá trị tài sản trên đất (là đường dẫn) do ACV đã đầu tư có thu tiền - khi đó là có mục đích kinh doanh và cần có cơ chế, quy định cụ thể để có cơ chế quản lý tài chính theo đúng quy định.

Bên cạnh đó, theo quy định của pháp luật về đất đai hiện hành, với các trường hợp sử dụng đất mà không thực hiện nghĩa vụ tài chính (nộp tiền thuê đất, tiền sử dụng đất), thì ngoài việc bị truy thu đủ số tiền phải nộp, chủ đầu tư còn phải nộp số tiền tương đương với tiền chậm nộp được xác định theo quy định của pháp luật về quản lý thuế tương ứng tại từng thời kỳ.

Với trường hợp này, ACV phải nộp tiền thuê đất theo quy định của chính sách thu tiền thuê đất và số tiền tương đương với tiền chậm nộp tính trên số tiền thuê đất phải nộp theo quy định của pháp luật về quản lý thuế tương ứng tại từng thời kỳ đối với diện tích đất làm đường dẫn vào nhà ga, cảng hàng không trong khoảng thời gian từ khi ACV bắt đầu thực hiện việc thu phí của các phương tiện ra vào khu vực cảng hàng không.

Được biết, hiện các bên liên quan đang chờ Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn xác định hình thức sử dụng đất đối với diện tích đất làm đường dẫn tại cảng hàng không, sân bay. Trên cơ sở đó, sẽ xác định nghĩa vụ tài chính về đất của các đơn vị sử dụng đất.

Theo Bộ GTVT, tổng doanh thu, chi phí, nghĩa vụ ngân sách đối với dịch vụ đường dẫn vào nhà ga 21 cảng hàng không đã được ACV thực hiện trong giai đoạn 2012 - 2017 lên tới 1.024 tỷ đồng. Riêng giai đoạn 2012 -2015, con số này là 550,95 tỷ đồng, cao gấp nhiều lần con số công bố của Thanh tra Chính phủ.

Sau khi trừ các chi phí, chênh lệch doanh thu - chi phí (trước thuế) từ nguồn thu này là 133 tỷ đồng. ACV đã thực hiện nghĩa vụ ngân sách khoảng 57 tỷ đồng.

Với phần lợi nhuận còn lại, ACV trích quỹ đầu tư phát triển giai đoạn từ năm 2012 đến ngày 31/3/2016 và đã được tính vào giá trị phần vốn nhà nước khi đơn vị này cổ phần hóa vào năm 2016.