TCDN - Sự phổ biến của các exchange token tại các sàn giao dịch tiền mã hóa lớn trên thế giới là một mối ngụy tiềm ẩn đối với giới đầu tư.

Vào năm 2017, sàn giao dịch tiền mã hóa Binance đã tạo ra đồng BNB như một phần thưởng dành cho khách hàng khi giao dịch hoặc giới thiệu bạn bè sử dụng dịch vụ.

“Đây là mô hình để xây dựng một doanh nghiệp tiền mã hóa có khả năng mở rộng và sức ảnh hưởng lớn. Một ngày nào đó, họ sẽ tỏa sáng”, biên tập viên Pete Rizzo của CoinDesk dự báo như vậy vào năm 2019, khi Binance biến đồng BNB trở thành blockchain độc quyền của công ty.

Ngày nay, các loại exchange token - những đồng token do một sàn giao dịch tiền mã hóa phát hành thông qua chào bán công chúng ICO hoặc theo hình thức trả thưởng - như BNB đã có giá trị hàng chục tỷ USD nhờ "công nghệ thổi giá". Xu hướng ấy dần trở thành hình mẫu giúp cho cho các sàn giao dịch tiền mã hóa phát triển nhanh chóng.

Bài học từ cú sập của sàn FTX

Mắt xích yếu nhất trong đế chế tiền điện tử của cựu tỷ phú Sam Bankman-Fried là exchange token của chính FTX (ký hiệu FTT). Theo Reuters, Bankman-Fried đã cho công ty thương mại Alameda của anh ta vay hàng tỷ USD trong quỹ khách hàng FTX và thế chấp bởi các token FTT. Đây là một cách thức để giảm giá giao dịch và tạo ra nhiều đặc quyền khác.

Vào thời kỳ đạt đỉnh năm 2021, FTT có giá trị thị trường là 9,6 tỷ USD. Tuy nhiên, FTT không giống như cổ phiếu phổ thông, đại diện cho quyền sở hữu hợp pháp đối với tài sản của một công ty. Loại token này không thể hiện bất cứ quyền sở hữu vốn cổ phần nào trong công ty FTX.

Những exchange token giống như thẻ thành viên hoặc điểm thưởng mà người dùng có thể nhận được với tư cách là khách hàng thân thiết của Starbucks hoặc United Miles. Chúng có giá trị nhưng không ngân hàng nào cho phép khách hàng sử dụng chúng để làm tài sản thế chấp khi mua nhà.

Với tính đầu cơ cao và diễn biến bất ngờ của thị trường tiền mã hóa, các loại token này được giao dịch trên nhiều sàn giao dịch tiền mã hóa giống như cổ phiếu. Người sáng lập FTX, ông Sam Bankman-Fried, đã sử dụng chúng làm tài sản thế chấp cho các khoản vay của công ty.

Vào ngày 7/11, đồng FTT được giao dịch ở mức 26 USD và có giá trị vốn hóa thị trường là 3,5 tỷ USD. Tuy nhiên, sau khi đối thủ của Bankman-Fried, ông Changpeng Zhao, nhà sáng lập của Binance, tuyên bố trên Twitter về kế hoạch bán lượng FTT có giá trị hơn 500 triệu USD, hàng loạt nhà đầu tư đã rút tiền khỏi FTX. Hiện giá đồng FTT có khả năng sẽ về con số không khi công ty đã nộp đơn phá sản.

Câu chuyện về exchange token trong giới tiền mã hóa sẽ còn tiếp diễn. Theo Forbes, hiện có hơn 16 sàn giao dịch tiền mã hóa và DeFi trên toàn cầu sử dụng loại token này. Tổng giá trị thị trường có thể lên tới 62 tỷ USD.

Cơ chế vận hành của exchange token

Quả thực exchange token là nền tảng quan trọng cho hệ sinh thái trao đổi tiền mã hóa vì chúng có hiệu quả trong việc tạo ra lòng trung thành của khách hàng. Các loại token này đều cung cấp cho chủ sở hữu các đặc quyền như giảm phí giao dịch, ưu đãi cho vay ký quỹ, tặng phần thưởng khi đặt cọc và hoàn lại tiền trong thẻ Visa cho một số trường hợp.

Binance, sàn giao dịch tiền mã hóa lớn nhất thế giới, có đồng token riêng là BNB với giá trị vốn hóa thị trường lên đến 45,9 tỷ USD. Bất cứ ai mở tài khoản trên Binance và bắt đầu hoạt động đều có thể mua hoặc kiếm các đồng BNB giúp giảm 25% phí giao dịch, ký quỹ và giảm xuống còn 10% trong tương lai. Bên cạnh đó, người dùng sẽ nhận 40% phí hoa hồng cho mỗi giao dịch khi mời thành công bạn bè sử dụng Binance.

Ngoài ra, khách hàng có thể sử dụng BNB để thanh toán hàng hóa và dịch vụ như đặt vé máy bay hoặc khách sạn. Loại tài sản kỹ thuật số này rất quan trọng cho bất kỳ ai muốn sử dụng sàn giao dịch phi tập trung (DEX) của Binance. Về mặt lý thuyết, các cơ quan quản lý của Mỹ không thể cấm cửa hoạt động này.

Không giống như Bitcoin được “đào” sau mỗi mười phút, tất cả 350 triệu token FTT từng tồn tại đều đã được khai thác trước. “Sẽ không bao giờ có thêm đồng tiền mã hóa nào được tạo ra nữa. Trên thực tế, trong khoảng thời gian gần ba tháng, bắt đầu từ tháng 6/2019, gần như tất cả các token của FTT đã được bán trước khi niêm yết trên các sàn giao dịch tiền mã hóa”, ông Bankman-Fried Bankman-Fried chia sẻ.

Để tạo ra sự khan hiếm và nâng cao giá trị của các exchange token, FTX và Binance đã tiến hành “đốt” token. Theo định kỳ, cả hai sàn giao dịch sẽ gửi token đến các địa chỉ ví không thể truy cập được để giảm số lượng thả nổi. Kể từ năm 2019, FTX đã đốt 21 triệu token FTT. Đối với Binance, công ty đã đã đốt tổng cộng hơn hơn 42 triệu BNB với tổng trị giá 11,6 tỷ USD.

Về mặt quản trị, exchange token giống như các chương trình phần thưởng cho lòng trung thành của khách hàng. Chúng hoàn toàn nằm dưới sự kiểm soát của tổ chức phát hành hoặc đơn vị mua lại. Ở chiều hướng đối lập, các token DeFi tuyên bố cung cấp cho chủ sở hữu khả năng đề xuất và bỏ phiếu về các thay đổi của nền tảng. Tuy nhiên, nhiều nền tảng DeFi vẫn đang tập trung quyền quản trị vào tay nhà sáng lập và các nhà đầu tư lớn.