TCDN - Thời gian qua, chính sách BHYT đã đi vào cuộc sống, giúp hàng triệu người dân được chăm sóc sức khỏe, giảm bớt gánh nặng về tài chính khi không may bị ốm đau, bệnh tật.

Bảo hiểm y tế (BHYT) là chính sách đảm bảo an sinh xã hội, với việc hình thành quỹ BHYT độc lập với ngân sách nhà nước do người tham gia BHYT, người sử dụng lao động, quỹ bảo hiểm xã hội và ngân sách nhà nước đóng và hỗ trợ mức đóng, đồng thời từ các nguồn hỗ trợ khác đã tạo ra nguồn tài chính quan trọng, ổn định để đảm bảo công tác khám chữa bệnh y tế, tạo điều kiện cho người dân tiếp cận dịch vụ y tế.

Tỷ lệ người dân tham gia BHYT tiệm cận mục tiêu BHYT toàn dân

Tỷ lệ người dân tham gia BHYT tăng dần qua các năm, tiệm cận mục tiêu BHYT toàn dân. Năm 2008, toàn quốc có 39,7 triệu người tham gia BHYT, tỷ lệ bao phủ đạt 46,1% dân số, đến năm 2015 đạt tỷ lệ 74.87% thì đến hết năm 2023 đạt tỷ lệ bao phủ 93,35% dân số (tương ứng với 93,6 triệu người tham gia BHYT).

Đặc biệt, trong giai đoạn 2022 đến nay, mặc dù có nhiều khó khăn trong công tác phát triển đối tượng do tác động của dịch bệnh Covid-19, nhưng diện bao phủ BHYT vẫn tăng hằng năm. Hầu hết tất cả các nhóm người có thu nhập thấp, người nghèo, người yếu thế trong xã hội đều đã được tham gia BHYT; được ngân sách nhà nước, ngân sách địa phương hoặc huy động từ các nguồn lực khác để đóng, hỗ trợ đóng BHYT.

Hệ thống cơ sở y tế ngày càng được mở rộng, chất lượng dịch vụ y tế được Đảng và Nhà nước quan tâm và triển khai có hiệu quả, chuyên sâu, đặc biệt hệ thống y tế cơ sở ngày càng được củng cố, hoàn thiện.

Hiện nay, cả nước có gần 13.000 cơ sở khám chữa bệnh BHYT (gồm khoảng 2.897 cơ sở KCB và gần 10.000 trạm y tế xã). Hệ thống khám chữa bệnh BHYT được tổ chức từ trung ương đến địa phương, gồm cả các cơ sở công lập và ngoài công lập đã giúp người dân thuận lợi trong tiếp cận, sử dụng các dịch vụ khám chữa bệnh BHYT.

Số lượt người có thẻ BHYT đi khám chữa bệnh tăng qua từng năm. Trong 15 năm đã có trên 2.120 triệu lượt người khám chữa bệnh BHYT. Năm 2023 có trên 174 triệu lượt khám chữa bệnh BHYT (tăng gần 2 lần so với năm 2009) của trên 39 triệu người sử dụng thẻ BHYT.

Y tế cơ sở (gồm tuyến huyện và tuyến xã) chiếm 95% số cơ sở khám chữa bệnh BHYT. Giai đoạn 2018-2023, số lượt khám chữa bệnh tại tuyến y tế cơ sở chiếm khoảng gần 75% trong tổng số lượt khám chữa bệnh BHYT; số chi khám chữa bệnh BHYT tại tuyến này chiếm khoảng 34% tổng số chi khám chữa bệnh BHYT. Qua đó cho thấy vai trò quan trọng của y tế cơ sở trong việc khám chữa bệnh cho người tham gia BHYT ở tuyến đầu, góp phần nâng cao hiệu quả cung ứng dịch vụ y tế.

Cùng với việc tăng tỷ lệ bao phủ BHYT và chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh BHYT, quỹ BHYT được bảo toàn, tăng trưởng bền vững qua các năm trong điều kiện các nguồn lực có hạn. Kiểm soát chi, chống trục lợi, gian lận quỹ được tăng cường; tối ưu hoá trong sử dụng nguồn quỹ BHYT, cân đối được thu chi và đảm bảo quyền lợi của người tham gia BHYT.

Trong 15 năm qua, quỹ BHYT đã chi trả gần 1 triệu tỷ đồng cho khám chữa bệnh BHYT. Năm 2023, số chi khám chữa bệnh BHYT từ quỹ BHYT khoảng 123 nghìn tỷ đồng, gấp 8 lần so với năm 2009. Quỹ BHYT đã thực sự trở thành nguồn tài chính quan trọng, góp phần chăm lo sức khỏe Nhân dân.

Cùng với đó, mức chi trả BHYT và Danh mục thuốc, vật tư y tế, dịch vụ kỹ thuật được quỹ BHYT chi trả ngày càng được mở rộng, đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của người bệnh BHYT. Nhiều loại thuốc đắt tiền, thuốc điều trị đích để chữa trị bệnh ung thư cũng được được đưa vào danh mục chi trả của BHYT. Các loại vật tư thay thế đắt tiền như khớp háng nhân tạo, stent động mạch… đã được quỹ BHYT chi trả hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm.

Về mức chi trả, Luật BHYT sửa đổi năm 2014 đã tăng mức chi BHYT cho người thuộc hộ gia đình nghèo từ 95% lên 100%; người cận nghèo từ 80% lên 95%; nhóm bảo trợ xã hội cũng được quỹ BHYT chi trả 100% chi phí khám chữa bệnh. Năm 2023, mức chi khám chữa bệnh BHYT bình quân cho nhóm hưu trí là 6,3 triệu đồng/người; nhóm bảo trợ xã hội là 5 triệu đồng/người, trong đó, mức đóng BHYT bình quân của các nhóm đối tượng là 1.3 triệu đồng/năm.

Đặc biệt, quy định về thông tuyến khám chữa bệnh BHYT đã tạo thuận lợi rất lớn cho người tham gia BHYT. Từ năm 2016, người tham gia BHYT có thể đến bất kỳ bệnh viện tuyến huyện nào để khám chữa bệnh và từ năm 2021 điều trị nội trú tại bất kỳ bệnh viện tuyến tỉnh nào trong cả nước đều được hưởng quyền lợi như đúng tuyến.     

Có thể nói, Quỹ BHYT đã thực sự mang ý nghĩa chia sẻ rất lớn, giữa người khoẻ và người có bệnh, giữa người trẻ với người già, giữa người có thu nhập cao với người có thu nhập thấp. Thực tế những năm qua, ngoài việc chi trả chi phí khám chữa bệnh thông thường, nhiều trường hợp người bệnh hiểm nghèo, bệnh hiếm… đã được Quỹ BHYT chi trả lên tới hàng tỷ đồng/năm. 

Tiếp tục phát huy vai trò của chính sách BHYT trong đảm bảo an sinh xã hội

Bên cạnh gia tăng quyền lợi khám chữa bệnh BHYT, thời gian qua, người tham gia BHYT còn được thụ hưởng nhiều lợi ích, tiện ích từ công tác cải cách thủ tục hành chính, chuyển đổi số, thực hiện Đề án số 06 của Chính phủ. Đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được toàn ngành BHXH Việt Nam tập trung ưu tiên triển khai nhằm vừa tạo thuận lợi, phục vụ tốt người bệnh BHYT, vừa chống trục lợi, tối ưu quỹ BHYT.

Thực hiện Đề án số 06, cơ sở dữ liệu quốc gia về Bảo hiểm do Cơ quan BHXH Việt Nam chủ trì xây dựng đã được tích hợp, kết nối liên thông với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và một số Bộ, ngành. Đây là cơ sở, nền tảng quan trọng để liên thông, chia sẻ, phục vụ quản lý của Ngành và cải cách thủ tục hành chính.

Đến nay, 100% cơ sở khám chữa bệnh BHYT trên toàn quốc đã triển khai khám chữa bệnh BHYT bằng Căn cước công dân, vừa rút ngắn thời gian, thủ tục khám chữa bệnh, nâng cao chất lượng phục vụ, vừa giúp quản lý, sử dụng hiệu quả quỹ BHYT, chống trục lợi quỹ. Qua đó, đã đem lại rất nhiều lợi ích: không chỉ giúp người bệnh được đơn giản hóa thủ tục khám chữa bệnh, không phải lo lắng việc bảo quản hay quên thẻ BHYT khi đi khám chữa bệnh mà còn đảm bảo tính bảo mật, an toàn dữ liệu thông tin khám chữa bệnh; tiết kiệm thời gian đón tiếp, hướng dẫn của cơ sở khám chữa bệnh; đồng thời quản lý Quỹ BHYT hiệu quả, chống trục lợi quỹ.

Cùng với đó, Bộ Y tế và BHXH Việt Nam phối hợp chặt chẽ, xây dựng hồ sơ sức khỏe điện tử cho mỗi người dân đảm bảo chất lượng, hiệu quả, phục vụ cho mục đích chuyên môn của cơ sở y tế cũng như trong quản lý chi phí khám chữa bệnh BHYT của cơ quan BHXH; liên thông dữ liệu Giấy khám sức khỏe lái xe phục vụ dịch vụ công trực tuyến cấp đổi, cấp lại giấy phép lái xe...

Phó tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Đức Hòa cho biết, năm 2024, ngành BHXH Việt Nam đặt muc tiêu phấn đấu đạt tỷ lệ 95,15% dân số tham gia BHYT, tiến tới BHYT toàn dân theo tinh thần Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 25/10/2017 về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân trong tình hình mới của Ban Chấp hành Trung ương.

Để đạt được mục tiêu trên, ngành BHXH Việt Nam sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng văn bản hướng dẫn tổ chức thực hiện chính sách BHYT bảo đảm bám sát yêu cầu thực tiễn, kịp thời giải quyết các vướng mắc phát sinh.

Đồng thời, phối hợp với Bộ Y tế tăng cường quản lý Quỹ Khám chữa bệnh BHYT đối với các cơ sở khám chữa bệnh; quan tâm đầu tư nâng cao chất lượng khám chữa bệnh BHYT tại tuyến cơ sở để thu hút người có thẻ BHYT đến khám điều trị, giảm tình trạng người bệnh tập trung quá đông lên tuyến trên.

Cơ quan BHXH tổ chức thực hiện chi trả đầy đủ, kịp thời các chi phí khám chữa bệnh BHYT cho người tham gia; tăng cường công tác giám định trên Hệ thống thông tin giám định BHYT; áp dụng quy trình giám định BHYT mới gồm hai phương pháp chủ động và tự động; chủ động và phối hợp với ngành Y tế kiểm soát các chi phí bất hợp lý tại các cơ sở khám chữa bệnh BHYT theo cảnh báo từ Hệ thống thông tin giám định BHYT.

Cùng với đó, cơ quan BHXH sẽ đẩy mạnh công tác truyền thông chính sách BHYT, nhằm nâng cao ý thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành, các tổ chức chính trị - xã hội, người dân tích cực và chủ động tham gia BHYT.

Ngoài các nhiệm vụ trên, BHXH Việt Nam chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố tiếp tục phát huy vai trò tham mưu với Tỉnh ủy, UBND tỉnh chỉ đạo tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật BHYT trên địa bàn theo hướng mở rộng hiệu quả diện bao phủ BHYT; ngăn ngừa các hành vi trục lợi, lạm dụng Quỹ BHYT; bảo đảm cân đối Quỹ Khám chữa bệnh BHYT trên địa bàn một cách bền vững.

Với ý nghĩa, giá trị nhân văn, thiết thực, chính sách BHYT đã ngày càng phát triển và hoàn thiện, tạo điều kiện cho mọi người dân, nhất là các nhóm người yếu thế đều được tiếp cận, tham gia và thụ hưởng các lợi ích, giá trị nhân văn, thiết thực của chính sách này.