TCDN - Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc cho rằng, việc điều tiết ngân sách từ các địa phương giàu bao gồm cả nguồn thu từ đất để hỗ trợ các vùng khó khăn là cần thiết nhằm đảm bảo sự phát triển hài hòa, cân bằng.

Chia sẻ những nội dung liên quan đến dự án Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi), Phó thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc cho biết, Chính phủ phải điều tiết đáng kể nguồn lực để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, như đường cao tốc, hay các công trình mang tính kết nối giữa trung ương và địa phương, đặc biệt là đầu tư cho các tỉnh nghèo.

Ví dụ, các tỉnh như Hà Giang, Lào Cai, Sơn La, Gia Lai, Kon Tum khó có thể tự huy động vốn để đầu tư hạ tầng kết nối, do đó trung ương phải điều tiết để hỗ trợ.

Trong khi đó, các địa phương như Hà Nội, Tp.HCM, Hải Phòng hay Đà Nẵng lại có nguồn thu lớn từ đất đai và thường vượt dự toán ngân sách. Tuy nhiên, phải thấy rằng những địa phương này đã được Trung ương đầu tư hạ tầng rất lớn qua nhiều thời kỳ.

Do đó, việc điều tiết ngân sách (bao gồm cả nguồn thu từ đất) là cần thiết để thực hiện các công trình trọng điểm quốc gia và hỗ trợ các địa phương khác, đảm bảo sự phát triển hài hòa, cân đối.

Cũng theo Phó thủ tướng, Luật Ngân sách nhà nước quy định rất rõ, ngân sách địa phương do HĐND cấp tỉnh quyết định. Trung ương không can thiệp vào từng khoản chi cụ thể. Tuy nhiên, việc chi tiêu vẫn phải tuân thủ các định mức, tiêu chuẩn, chế độ chung do nhà nước ban hành. Chính quyền địa phương được tự quyết công trình nào làm, chi bao nhiêu, nhưng phải tuân thủ quy trình và quy định chung.

Bên cạnh đó, ngân sách nhà nước được phân bổ minh bạch từ đầu năm. Quốc hội phê duyệt ở cấp bộ, ngành, hoặc địa phương. Chỉ khi có điều chỉnh lớn, như tăng tỷ lệ chi cho một lĩnh vực quan trọng, thì mới phải trình lại Quốc hội.

Vai trò điều tiết của trung ương là hết sức cần thiết để hỗ trợ, tạo điều kiện cho các địa phương phát triển.

Liên quan tới nguồn thu từ đất từ các TP lớn, Phó thủ tướng nhấn mạnh, hiện nay, Tp.HCM được giữ lại 100% tiền sử dụng đất, nhưng sắp tới có thể sẽ điều chỉnh. Đây là điều hợp lý vì theo nghị quyết của trung ương, tiền sử dụng đất là nguồn thu quốc gia. Các thành phố lớn như Hà Nội, Tp.HCM, Đà Nẵng, Hải Phòng là nơi tập trung nguồn thu này, nhưng cũng đã được đầu tư rất nhiều.

Việc điều tiết lại một phần nguồn thu từ các thành phố lớn là cần thiết để Chính phủ có nguồn lực đầu tư vào các công trình trọng điểm quốc gia như sân bay Long Thành, đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam và hỗ trợ các địa phương nghèo không có nguồn thu từ đất như Lai Châu, Hà Giang, Sơn La, Gia Lai…

Nếu không điều tiết hợp lý, Chính phủ sẽ phải đi vay để đầu tư. Điều quan trọng nhất vẫn là phải sử dụng đồng tiền hiệu quả, điều hành kinh tế vĩ mô tốt và đảm bảo phát triển toàn diện, bao trùm, công bằng giữa các vùng miền.

Ai cũng muốn giữ lại toàn bộ nguồn thu để chi tiêu, nhưng nếu vậy thì ai sẽ lo cho vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới?

“Không thể chỉ nói rằng tỉnh giàu là do lãnh đạo giỏi. Hãy thử đưa một người "giỏi" từ Tp.HCM lên làm Chủ tịch Bắc Kạn xem có điều hành được tốt hơn lãnh đạo hiện tại không. Điều hành ngân sách và phát triển kinh tế phải gắn với thực tiễn, đặc thù và nguồn lực của từng địa phương, chứ không chỉ dựa vào yếu tố con người”, Phó thủ tướng chỉ rõ.