TCDN - Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam, Hiệp hội Kinh doanh Chứng khoán, Câu lạc bộ các Công ty Quản lý Quỹ, Câu lạc bộ các Công ty Niêm yết vừa có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính đề xuất chưa đánh thuế trả cổ tức bằng cổ phiếu và cổ phiếu thưởng.

Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) cho rằng, trả cổ tức bằng cổ phiếu hay trả cổ phiếu thưởng là để giúp doanh nghiệp hạn chế trả bằng tiền mặt, là để doanh nghiệp dành nhiều khoản lợi nhuận được giữ lại để đầu tư mở rộng sản xuất, khi doanh nghiệp phát triển, doanh thu lợi nhuận tăng lên thì các loại thuế nộp cho nhà nước ngày càng gia tăng.

Tuy nhiên, theo VAFI, nếu có thuế đánh vào cổ tức cổ phần và cổ phiếu thưởng thì đông đảo nhà đầu tư giảm bớt nhiệt tình với hình thức này vì sợ thiệt đơn thiệt kép: Thua lỗ do giá cổ phiếu giảm và bị đánh thuế lớn.

Đồng thời, các nhà đầu tư sẽ đòi hỏi các doanh nghiệp phải chia cổ tức tiền mặt nhiều hơn, hạn chế hình thức trả cổ tức bằng cổ phiếu và cổ phiếu thưởng và như vậy với thị trường chứng khoán sẽ có hàng tỷ đô la được chia cho cổ đông thay vì được tái đầu tư để phát triển mở rộng sản xuất. Các doanh nghiệp phải vay nợ nhiều hơn, đầu tư mở rộng sản xuất sẽ bị hạn chế.

Đối với các doanh nghiệp như hệ thống ngân hàng cổ phần trong nước, theo phân tích của VAFI, nếu đánh thuế vào hình thức trả cổ tức bằng cổ phiếu thì sẽ làm giảm tính hấp dẫn của cổ phiếu ngân hàng, và các ngân hàng sẽ gặp khó khăn khi huy động vốn từ nguồn lợi nhuận sau thuế.   

Đánh thuế trả cổ tức bằng cổ phiếu và cổ phiếu thưởng chính là việc cản trở cơ chế huy động vốn hàng năm và thường xuyên của các doanh nghiệp, hệ thống ngân hàng nội địa trong nước sẽ gặp khó khăn khi đang cần giữ lại nhiều lợi nhuận sau thuế để xử lý nợ xấu và các ngân hàng cũng sẽ gặp khó khăn với bài toán giảm lãi suất huy động và lãi suất cho vay.

Theo nghiên cứu của VAFI, tại các nước phát triển như Anh, Mỹ, EU có chính sách miễn các loại thuế cổ tức cho người về hưu. Tuy nhiên tại Việt Nam chưa có thống kê về người về hưu tham gia thị trường chứng khoán, nhưng VAFI nhận thấy đối tượng này tham gia ngày càng đông đảo và trong tương lai sẽ là 1 lực lượng hùng hậu cho thị trường chứng khoán Việt Nam. VAFI đặt câu hỏi, Bộ Tài chính đã có chính sách ưu đãi gì cho đối tượng này?

Bên cạnh đó, tại thị trường chứng khoán Việt Nam hiện đang có rất rất nhiều nhà đầu tư cá nhân coi đầu tư chứng khoán là nghề nghiệp chính và hầu như không làm công việc khác. Đối tượng này hiện nay không được giảm trừ gia cảnh cho các người phụ thuộc, không được khấu trừ thu nhập như đối tượng người lao động trong doanh nghiệp.

Trong khi đó, theo thông lệ quốc tế, người hành nghề chứng khoán sẽ được khấu trừ gia cảnh như người lao động trong doanh nghiệp. Vì vậy, VAFI cho rằng hoạch định chính sách thuế phải tính tới các đối tượng như người chuyên sống bằng đầu tư chứng khoán, người về hưu như các nước…

“Các Hiệp hội khuyến nghị chưa nên đánh thuế trả cổ tức bằng cổ phiếu hay cổ phiếu thưởng để cho thị trường chứng khoán có nhiều cơ hội phát triển và thực sự đóng vai trò là mặt trận hàng đầu trong lĩnh vực phát triển kinh tế”, văn bản VAFI nêu.

Theo quy định tại Nghị định 126/2020/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Quản lý thuế, có hiệu lực thi hành từ ngày 5/12/2020, nhà đầu tư bán chứng khoán được chia thưởng, được trả cổ tức sẽ bị khấu trừ 5% thuế thu nhập cá nhân.

Hiện có một số ý kiến trái chiều cả về mục đích đánh thuế lẫn cách thu. Các ý kiến này cho rằng sắc thuế đánh trên cổ phiếu thưởng, cổ tức bằng cổ phiếu là bất hợp lý, gây thuế chồng thuế, đẩy thiệt hại về phía các nhà đầu tư.